Pomnik przyrody (O przyrodzie dla dzieci, PJM)
Słowo „pomnik” kojarzy nam się najczęściej z wielkimi monumentami sławnych postaci, które postanowiono upamiętnić. Czym zatem jest pomnik przyrody? Czy ktoś wyrzeźbił jej posąg? Otóż nie. Przyroda sama tworzy najwspanialsze monumenty. A pomnikami przyrody określamy ożywione i nieożywione osobliwości świata przyrodniczego. Czym specjalnym wyróżniają się pomniki przyrody wśród innych wytworów natury? Mają szczególną wartość przyrodniczą, naukową, kulturową, historyczną lub krajobrazową. Ponadto mogą je wyróżniać indywidualne cechy, takie jak okazałe rozmiary czy nietypowe formy. Na terenie przypałacowych ogrodów w Wilanowie rośnie 28 leciwych drzew – pomników przyrody ożywionej. Wilanowskie drzewa pomnikowe należą do sześciu rodzajów: dąb, grab, lipa, olsza, topola oraz wiąz. A każde z pomnikowych drzew ma przyczepioną do pnia zieloną tabliczkę z napisem: „Pomnik przyrody”. Drzewa te są chronione prawem i nie wolno ich niszczyć.
Już na przedpolu pałacowym spotkamy pierwsze drzewo pomnikowe – lipę króla Jana. Jest to okazała lipa szerokolistna, której pierśnica – czyli obwód pnia na wysokości 130 centymetrów – przekracza 4 metry, a jej wysokość przewyższa 20 metrów. Najwięcej pomnikowych drzew odnajdziemy w parku angielsko-chińskim – spotkamy tu m.in. wymienione już wcześniej dęby, olsze oraz wiązy. Pomnikowe topole, pozostałości po starorzeczach wiślanych, odnajdziemy natomiast w ogrodzie angielskim nad brzegami Jeziora Wilanowskiego.
Tekst: Katarzyna Tylkowska
