Wystawa „Wokół herbaty, kawy i czekolady”
W dniach 29 kwietnia 2014 r. – 31 grudnia 2015 r. w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie odbyła się wystawa „Wokół herbaty, kawy i czekolady”. Na piętrze pałacu wilanowskiego zaprezentowaliśmy wilanowską kolekcję ceramiki – niezwykle cenne i rzadkie przedmioty z czerwonej i czarnej kamionki. Wystawie towarzyszył starannie opracowany, bogato ilustrowany katalog.
Katalog „Czerwona i czarna kamionka oraz jej naśladownictwa w zbiorach wilanowskich” przedstawia dokonania ceramików europejskich, którym udało się odtworzyć w lokalnych wytwórniach wyroby ceramiczne znane wcześniej tylko na Dalekim Wschodzie. Publikacja jest skierowana do szerokiego grona odbiorców zainteresowanych nie tylko ceramiką. Autorka Barbara Szelegejd przedstawia też początki dziejów czekolady, herbaty i kawy na naszym kontynencie, nowinek kulinarnych, które – co dziś nie jest oczywiste – nie od razu znalazły uznanie rodzimych koneserów.
Wraz z herbatą, którą sprowadzano do Europy z Chin od początku XVII w., importowano też niewielkie imbryczki z czerwonej kamionki, które pozwalały uzyskać pełnię walorów smakowo-zapachowych sporządzanego naparu. Musiało jednak minąć niemal stulecie, by zaczęły powstawać europejskie imbryki tego rodzaju, a następnie całe serwisy do picia herbaty, kawy i czekolady. Popularność nowych napojów i oryginalny sposób ich podawania sprawiły, że szybko pojawiły się też specjalne lokale i klientela gotowa spędzać w nich czas nad filiżanką aromatycznego naparu.
Na wystawie w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie zaprezentowaliśmy najwcześniejsze, unikatowe przykłady naczyń z czerwonej kamionki z końca XVII w., wypalanej przez holenderskiego mistrza imbryków Ary'ego de Milde i działających w Anglii braci Elersów.
Wyjątkowym powodem do dumy był największy w Polsce zespół kamionki Johanna Friedricha Böttgera, słynnego alchemika i więźnia Augusta Mocnego, któremu udało się uruchomić w Miśni pierwszą europejską manufakturę porcelany.
W kolekcji Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie znajdują się również nieczęsto spotykane w polskich zbiorach czerwone kamionki ze Staffordshire z 2. poł. XVIII w., kiedy moda na ten rodzaj ceramiki rozkwitła na nowo. Jeszcze większą rzadkością są imitacje czerwonych wyrobów wiązane z brandenburską wytwórnią w Plaue nad Hawelą, podobnie jak naśladownictwa czarnych naczyń klasycystycznych, które są dziełem Ignacego Ceyzika, twórcy o wielkim talencie i pełnych tragizmu losach.
Wystawa „Wokół herbaty, kawy i czekolady” znakomicie wpisała się w program rekonstrukcji staropolskich receptur i serwowania potraw znanych poprzednim wiekom, realizowany przez Muzeum Pałacu w Wilanowie. Nie wolno zapominać, że gotowanie jest także sztuką. Dokumentują to już wydane drukiem historyczne zbiory przepisów, najstarsze polskie książki kucharskie opatrzone znakomitymi omówieniami i bogato ilustrowane zdjęciami dzieł sztuki użytkowej. Ekspozycja czerwonych i czarnych naczyń do podawania aromatycznych używek uzupełniona jest przykładami innych wyrobów z porcelany, emalii, srebra i platerów ze zbiorów muzeum, kartami wzorników firm produkujących tego typu wyroby, rycinami dawnych map i zielnikowymi wyobrażeniami roślin, które zmieniły gust kulinarny w Europie.
Polecane
Czerwona i czarna kamionka oraz ich naśladownictwa w zbiorach wilanowskich
Fascynujące początki europejskiej porcelany. Barbara Szelegejd prezentuje jedne z najciekawszych dzieł z kolekcji wilanowskiej, największy w Polsce zespół kamionki Johanna Friedricha Böttgera, słynnego alchemika Augusta II Mocnego. Autorka omawia również inne wilanowskie przedmioty wykonane z czerwonej i czarnej kamionki oraz ich naśladownictwa, m.in. autorstwa tajemniczego Ignacego Ceyzika.
Staropolskie książki kucharskie – „Compendium ferculorum czyli zebranie potraw” (1682)
Dzieło Stanisława Czernieckiego wyróżniają kunsztowna kompozycja, wyszukane koncepty i zaskakujące pomysły autora hołdującego narodowej kuchni polskiej. Z tego zbioru, czy …
