Zakładnicy racji stanu. Rzecz o zakładnikach spod Orszy
DE EN PL
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Pasaż Wiedzy

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Zakładnicy racji stanu. Rzecz o zakładnikach spod Orszy Hieronim Grala źródło: "Mówią wieki", nr 6, 1999
mars_wojna_figura_z_bramy_palac_wilanow.jpg

Zwycięstwo pod Orszą w 1514 roku było dla Rzeczypospolitej niezwykle cenne. Sam Zygmunt I kreował legendę o bezprecedensowym tryumfie, podkreślając wielkość pobitej armii i liczbę jeńców. Rzeczywiście, klęska orszańska była dla moskiewskiej elity prawdziwą katastrofą. W kajdany poszła większość wyższych dowódców oraz liczna grupa przedstawicieli rodów książęcych. W niewoli znalazło się w sumie 11 kniaziów. Lista jeńców obejmowała także pokaźną liczbę przedstawicieli tzw. staromoskiewskiego bojarstwa i znaczących rodów szlachty prowincjonalnej. Dwór jagielloński liczył na to, że jeńcy będą kartą przetargową w rokowaniach z Moskwą, przewidywano nawet możliwość puszczenia ich wolno w zamian za zwrot Smoleńska. Jednak o oddaniu miasta nie mogło być mowy.

Atut jeńców próbowano wykorzystywać jeszcze kilkakrotnie, jednak zawsze bezskutecznie. Odpowiedź Moskwy była jednoznaczna: ludzie w niewoli są jakby umarli. Ostatnie negocjacje odbyły się w 1549 roku. Trzydzieści pięć lat po bitwie pod Orszą, Iwan IV instruował posłów: jeśli Polacy zażądają za oswobodzenie jeńców rekompensaty terytorialnej, przerwać rozmowy. W tym czasie większość przebywających w niewoli od 1514 roku już nie żyła. Dwa lata później sprawa jeńców orszańskich dobiegła końca. W obliczu konfliktu wokół tytułu carskiego - Iwana IV - Zygmunt August okazał łaskę dwóm pozostałym przy życiu kniaziom i wypuścił ich bez okupu. Spośród 50 najznakomitszych jeńców tylko im udało się wrócić do domu. W niewoli zmarło ponad tysiąc pojmanych pod Orszą. Zostali poświęceni w imię racji stanu, która nakazywała Moskwie zachować zagrabione terytoria za cenę ich wolności.

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem