Portret króla Jana III
karta katalogowa kolekcji
Malarstwo
Malarz nieznany
Polska
po 1683 r.
Olej, płótno
74,3 x 60 cm
Wil.1986
Król przedstawiony na tym kameralnym portrecie w półpostaci, zwrócony torsem na wprost, a twarzą ¾ w prawo, nawiązuje kontakt wzrokowy z widzem. Jego chorobliwie otyła twarz, z mocno zaznaczonym podwójnym podbródkiem, to cecha anatomiczna, która sugeruje, że wizerunek powstał w ostatnich dekadach życia. Jan III ma ciemne, krótko półokrągło przycięte włosy i długie, zamaszyste wąsy z podkręconymi końcami. Wąskie łuki uniesionych brwi i pionowe zmarszczki na czole nadają jego twarzy marsowego, surowego wyrazu, który potęgują lekko rozchylone, jakby wydęte w grymasie władczego półsłowa usta. Oczy brązowe, nos cienki z garbem. Monarcha odziany jest w strój polski: złocisty wzorzysty żupan zapinany na dwa rzędy małych, kwadratowych guzów, z prawdopodobnie skórzanym pasem ukośnie przecinającym pierś i czerwoną podbitą futrem delię z kołnierzem z ciemnobrązowego futra, zapiętą pod szyją szeroką zaponą ozdobioną czarnymi kaboszonami. Tło obrazu neutralne, ciemnozielone.
W zbiorach Muzeum w Kórniku znajduje się bardzo podobny portret (ol., pł., 71 × 58 cm, Galeria Obrazów 290). Nieco odleglejsze analogie zdradza konny, całopostaciowy Portret Jana III na tle bitwy przechowywany w Muzeum Pałacu w Wilanowie, przedstawiający króla w niemal identycznym stroju.
Tego typu konterfekty powstawały zarówno na zlecenie monarchy, jak i na zamówienie możnych spoza dworu, a celem ich było rozpowszechnienie sławy zwycięzcy spod Wiednia i uczynienie rozpoznawalnym jego oblicza.
Dominika Walawender-Musz
Polecane
Portret króla Jana III w lamparciej skórze
Malowany w zgodzie z prawdą psychologiczną i dbałością o szczegóły portret Jana III należy do dość rzadkich pod względem ikonograficznym …
Kryptoportrety Jana III
Kościół seminaryjny w Warszawie przechowuje feretron z 1677 roku, dawniej własność Arcybractwa Różańcowego przy kościele Matki Boskiej Zwycięskiej oo. Dominikanów-Obserwantów …
Portrety Aleksandra Benedykta Sobieskiego i Konstantego Władysława Sobieskiego
Dwa wspaniałe pod względem klasy artystycznej oraz stanu zachowania portrety młodszych królewiczów, Aleksandra (1677–1714) i Konstantego (1680–1726), powstały najprawdopodobniej podczas …