Projekt NFOŚiGW II (2010-2011)
W dniu 16 sierpnia 2010 r. Muzeum Pałac w Wilanowie podpisało z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej umowę o dofinansowanie w formie dotacji w wysokości 2 948 737,25 zł na realizację projektu „Rewitalizacja zabytkowych ogrodów i parków w XVII-to wiecznym barokowym zespole pałacowo-ogrodowym w Wilanowie – etap II”, w ramach Programu Priorytetowego „Ochrona przyrody i krajobrazu”.
To drugi już projekt przygotowany przez Dział Inwestycji i Nadzoru Technicznego do dofinansowania przez NFOŚiGW, który przeszedł wszystkie szczeble oceny, został poddany negocjacjom i pozytywnie zaopiniowany do wsparcia przez ekspertów NFOŚiGW i Zarząd NFOŚiGW, a ze względu na wysoką kwotę dotacji, dodatkowo zaakceptowany przez Radę Nadzorczą Funduszu.
Celem szczegółowym projektu było przywrócenie walorów kompozycyjno-przyrodniczych cennemu założeniu pałacowo-ogrodowemu, jakim jest kompleks pałacowo-ogrodowy Muzeum Pałac w Wilanowie poprzez wykonanie prac dot. gospodarki zielenią w ogrodzie krajobrazowym angielsko – chińskim, tzw. Parku Zuga, Parku boskietów i nabrzeża przy boskietach tarasu dolnego oraz w otoczeniu Pompowni.
Malowniczy ogród krajobrazowy angielsko-chiński zwany Parkiem Zuga o powierzchni 61 167,47 m², znajdujący się w południowej części parku wilanowskiego, powstał około 1784 roku wg. projektu Szymona Bogumiła Zuga na zleceni Izabelli Lubomirskiej na miejscu dawnego folwarku Sobieskiego. Charakteryzuje się nieregularnością i wijącymi się ścieżkami nad stawem pamiętającym czasy królewskie. Na rozległych polanach rosną tu najstarsze drzewa, wśród nich okazałe ponad 200 letnie dęby oraz wiele gatunków drzew egzotycznych. Prace w parku Zuga, finansowane ze środków NFOŚiGW, dotyczyły uporządkowania zieleni, polegającej na usunięciu samosiewów drzew i krzewów oraz drzew będących w złym stanie zdrowotnym, co pozwoliło na poprawę warunków rozwoju drzew pozostałych, jakże cennych dla kompozycji całego otoczenia pałacowo-ogrodowego rezydencji wilanowskiej. Projekt przewidywał również nowe nasadzenia, głównie krzewów liściastych oraz kilkunastu większych, szkółkowanych cennych gatunków drzew (lipa, dąb, buk) w celu uzupełnienia historycznej kompozycji i dla utrzymania atrakcyjności tego miejsca.
Drugi z parków o powierzchni 12 039,96 m², Park boskietów i nabrzeża przy boskietach tarasu dolnego, graniczący od strony południowej z Parkiem Zuga, od północnej z otoczeniem Pompowni, a od wschodu z Jeziorem Wilanowskim, również wymagał licznych zabiegów związanych z uporządkowaniem zieleni. Wysokie, strzyżone boskiety to fragment barokowego ogrodu, oddzielające partery kwiatowe na tarasie dolnym od brzegu jeziora. Projekt przewidywał przeprowadzenie pielęgnacji zabytkowego drzewostanu rosnącego w szpalerach, poprzez usunięcie samosiewów i drzew w złym stanie zdrowotnym, znajdujących wewnątrz poszczególnych kwater. Zabieg ten pozwolił na swobodniejszy wzrost zabytkowych drzew, ich doświetlenie i rozrzedzenie, a tym samym poprawę ich stanu fizjologicznego. Wnętrza kwater zostały dodatkowo nasadzone barwinkiem pospolitym o różnych odcieniach fioletu (ciemnofioletowym, fioletowym o śliwkowym odcieniu) i bieli, tworzących różnobarwne kwietne kobierce.
Kolejnym ważnym elementem krajobrazowego ogrodu angielskiego, ciągnącego się wzdłuż linii brzegowej Jeziora Wilanowskiego jest pseudogotycki budynek pompowni projektu Henryka Marconiego, zbudowany do celów zasilania fontann w parku. Zieleń znajdująca się w otoczeniu Pompowni (pow. 2 578,25 m²) wymagała gruntownej rewitalizacji i rekompozycji. W ramach środków z NFOŚiGW zostały zrealizowane prace związane z uporządkowaniem zieleni oraz nowe nasadzenia.
Potrzeba pilnego podjęcia prac rewaloryzacyjnych na terenie tych parków, graniczących bezpośrednio z ogrodami znajdującymi się w najbliższym otoczeniu pałacowym, wynikła przede wszystkim z konieczności uporządkowania zieleni i wykonaniem nowych nasadzeń roślinności wieloletniej. Wcześniej teren znajdujący się w bezpośrednim sąsiedztwie pałacu, z powodu zawirowań historyczno-użytkowych był wielokrotnie dostosowywany do funkcji wymaganych w danej chwili, w związku z czym nie zachowywano standardów pierwotnego, historycznego założenia, kształtu, dekoracji i wyposażenia. Niniejszy projekt pozwolił ostatecznie odtworzyć należny temu miejscu charakter w jego pierwotnej formie krajobrazowej. Zakres rzeczowy projektu objął min. zakup ok. 29 tys. sadzonek roślinności wieloletniej, zakup materiałów do nasadzeń i pielęgnacji roślinności, prace związane z nasadzeniami, a także prace związane z uporządkowaniem zieleni. Dzięki realizacji zaplanowanych działań, wątek przyrodniczy dla obszaru o wielkości 76 252 m². został zabezpieczony, zrewaloryzowany i dostosowany do naszych funkcji edukacyjno-kulturalnych.
NFOŚ - II etap „Rewitalizacja zabytkowych ogrodów i parków w XVII-to wiecznym barokowym zespole pałacowo-ogrodowym w Wilanowie – etap II”,
Koszt całkowity przedsięwzięcia: 1 106 421,12 PLN
Kwota dotacji: 1 084 441,14 PLN
Termin realizacji projektu - l. 2010-2011