Kliknij aby zobaczyć więcej zdjęć

Nieliczne kolekcje mogą poszczycić się posiadaniem tak reprezentacyjnego naczynia ceramicznego, którego dekoracja herbowa ściśle wiąże je z dziejami kraju, w jakim powstało. Mimo że Sycylia znalazła się od 1282 r. we władaniu Aragonii, orły sycylijskie wprowadzono na dwóch polach diagonalnie podzielonej tarczy herbowej dopiero w 2. poł. XV w. Wówczas to, w 1468 r. Jan II Aragoński nadał godność króla Sycylii swemu synowi Ferdynandowi (1452 – 1516), który po śmierci ojca w 1479 r. przejął również panowanie nad Aragonią. Wydaje się, iż godło aragońsko-sycylijskie stosowane było przez ceramików w czasie panowania tego właśnie władcy. Na terenie Hiszpanii nie zachowały się jednak talerze z umieszczoną pośrodku dna dekoracją heraldyczną identyczną z tą, jaka widnieje na naczyniu z kolekcji wilanowskiej; poza nim znane są jedynie cztery tak dekorowane egzemplarze – w Petersburgu, Berlinie i dwa w Londynie.

Okazała, przeznaczona do zawieszenia misa stanowi niezwykle cenny wyrób z innego jeszcze powodu. Jest ona przykładem fajansu hiszpańsko-mauretańskiego, od którego rozpoczęły się nowożytne dzieje ceramiki europejskiej. Umiejętność wykonywania tego rodzaju tworzywa ceramicznego, krytego nieprzezroczystym szkliwem z dodatkiem tlenku cyny i zdobionego metalicznie połyskującym lustrem, przenieśli we wczesnym średniowieczu na Półwysep Iberyjski Arabowie. Technika ta, znana od IX w. w Mezopotamii, a później rozpowszechniona w Persji, Syrii i Egipcie, polegała na nałożeniu na wypalone i pokryte szkliwem naczynia odpowiednich farb (uzyskanych z rozpuszczonych w occie winnym m.in. siarczków miedzi i srebra oraz ochry) i wypaleniu ich w niskiej temperaturze bez dostępu powietrza (tj. w ogniu redukcyjnym). W efekcie zdobiona powierzchnia fajansu uzyskiwała „miedziane” lśnienie o różnych odcieniach barwy złota, brązu i czerwieni. Stosujący ten sposób dekoracji ceramicy z Malagi i Granady przenosili się na północ kraju, na tereny chrześcijan; w XIV w. udokumentowana jest wytwórczość lustrów w Katalonii, a w XVI w. w Aragonii. W XV w. słynęła z nich katalońska Walencja (której co najmniej ¼ mieszkańców stanowiła ludność muzułmańska) z leżącymi w jej pobliżu: Manises, Paterną, Mislatą i Gesarte. Mimo ostatecznego pokonania Maurów w Hiszpanii w 1492 r., kiedy to skapitulowało nasrydzkie królestwo Granady, produkcja ceramiki hiszpańsko-mauretańskiej była kontynuowana aż po wiek XVIII, a eksportowana do Włoch przez Majorkę (od nazwy tej wyspy powstało określenie „majolika”) dała początek pokrewnym wyrobom w Derucie i Gubbio.