Gdański medal Jana Sobieskiego upamiętniający zwycięstwo pod Chocimiem
DE EN PL
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Pasaż Wiedzy

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Gdański medal Jana Sobieskiego upamiętniający zwycięstwo pod Chocimiem Anna Frąckowska
medal_Chocim.jpg

Zwycięska bitwa pod Chocimiem należała do największych sukcesów militarnych XVII-wiecznej Rzeczpospolitej, a triumfy wojenne hetmana Jana Sobieskiego były ważnym czynnikiem prowadzącym go do uzyskania polskiej korony. Sukcesy te Sobieski i jego stronnicy doskonale wykorzystali propagandowo, tworząc już wówczas mit silnego, niezwyciężonego przywódcy. Temu celowi służyły także licznie fundowane dzieła sztuki, przedstawienia bitwy i zwycięskiego wodza, zwłaszcza te powielane i rozpowszechniane w wielu egzemplarzach za pomocą grafiki czy medali (spełniające poniekąd rolę dzisiejszych mass mediów).

Chocim_R.de_Hooghe_BN.jpg

Do takich dzieł zalicza się medal wybity w Gdańsku w 1674 r., upamiętniający triumf odniesiony zaledwie kilka miesięcy wcześniej, w listopadzie 1673 r. Medal opracowany przez Johanna Höhna mł. jest swoistą skrótową relacją z tego wydarzenia. Na rewersie znalazła się drobiazgowa panorama bitwy wzorowana na Planie Obrazu Bitwy pod Chocimiem według rysunku Franciszka Gratta, rytowana przez Niderlandczyka Romeyna de Hooghe’a. Na awersie prezentuje on portret hetmana opatrzony obszerną inskrypcją. Co ciekawe, Sobieski przedstawiony został en face, w szlacheckiej czapce i płaszczu, inaczej niż będą prezentować go późniejsze, kanoniczne przedstawienia królewskie, stylizowane na popiersie antycznego władcy. Już wówczas jednak określono go jako Marsa Sarmackiego.

Tak skonstruowany medal spełniał doskonale rolę przekazu propagandowego, informując o szczęśliwym wydarzeniu oraz jego głównym sprawcy. Rangę i siłę przekazu wzmacniał dodatkowo cenny materiał; kosztowne srebro i złoto numizmatu podnosiło status hetmana w oczach obdarowanych. Według relacji z XVIII wieku, medal ten miał być rozrzucany podczas triumfalnego wjazdu hetmana koronnego na sejm po zwycięstwie chocimskim. Jakkolwiek wiarygodność tej informacji budzi wątpliwości, można sądzić, że medal bity przez stronnictwo Sobieskiego należał do ważnych przedsięwzięć propagandowych wspierających zabiegi hetmana o tron.

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem