Łopatka do masła
karta katalogowa kolekcji
Łopatka do masła
Rzemiosło artystyczne
Niemcy, Miśnia
1760-1770
Porcelana, kobalt, szkliwienie
15,0 x 3,9 cm
Wil.6206
Ten niewielki przedmiot to praktycznie zapomniany już element zastawy stołowej, porcelanowa łopatka do masła. Składa się ze smukłego, migdałowato zakończonego trzonka oraz karbowanego po wewnętrznej stronie, łukowato wygiętego czerpaka. Wykonana została w słynnej manufakturze porcelany w Miśni, o czym świadczą kobaltowe skrzyżowane miecze na trzonku. Łopatka stanowi ważny element wilanowskiego zbioru rzemiosła artystycznego związanego z życiem codziennym i kulturą stołu.
Przedmioty tego typu stanowią rzadkość w kolekcjach muzealnych. Łopatki do masła były w codziennym użyciu, a delikatne i kruche z natury musiały często ulegać uszkodzeniu i wymianie na nowe, zapewne z innego, trwalszego materiału. Dlatego, chociaż kiedyś używano ich w wielu domach, dziś zachowały się nieliczne egzemplarze.
Wilanowska łopatka dekorowana jest podszkliwnie kobaltem w motyle, ornamenty roślinne oraz widoczny na wypukłej części czerpaka bukiet z kwiatami – tulipanem i bratkiem. Dzięki karbowanej wewnętrznej części czerpaka nabierane masło miało dekoracyjne żłobienia.
Wysoka klasa artystyczna przedmiotu oraz jego pochodzenie z renomowanej wytwórni pozwalają sądzić, że należał do rodziny arystokratycznej, dla której wartością była szlachetność nawet drobnych elementów zastawy stołowej. Łopatka powstała w czasie, gdy właścicielką rezydencji wilanowskiej była obeznana w świecie, bogata dama – Izabela Lubomirska. Nie można wykluczyć, że korzystała z takiego utensylium, szczególnie że przedmioty z saskiej porcelany stanowiły ważną część zastawy stołowej w Wilanowie.
Aleksandra Przeździecka-Kujałowicz
Polecane
Projekt Miśnia z XVIII w.
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie w ramach projektu „Miśnieńska porcelana w XVIII wieku dla szlachty i arystokracji w Polsce” udostępniło dane na temat wyrobów manufaktury w Miśni, które zachowały się w polskich muzeach.
Ceramika europejska. Galeria rzemiosła artystycznego
Publikacja rozpoczynająca serię „200 lat Muzeum Wilanowskiego” przedstawia w skrócie dzieje wilanowskiej kolekcji ceramiki. Wybrane przykłady tego rodzaju sztuki zdobniczej, powstałe od XV do 2. poł. XIX w., zestawiono w kolejności rozpoczęcia wytwarzania danego tworzywa na terenie Europy.
„Studia Wilanowskie”, t. XX, Osiemnastowieczne wyroby Miśni. Stan i potrzeby badań
W 2009 r. w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie powstał projekt badawczy „Miśnieńska porcelana w XVIII wieku dla szlachty i arystokracji w Polsce”, planowany do realizacji we współpracy z Drezdeńskimi Zbiorami Porcelany. Celem wspólnych działań stało się przeprowadzenie gruntownych studiów nad zbiorami ceramiki miśnieńskiej zgromadzonej przez Polaków, jak również nad powiązanymi z nią archiwaliami dostępnymi w Polsce i w Niemczech. Badania te dają szansę na ujawnienie nieznanych do tej pory muzealiów i danych archiwalnych dokumentujących historyczne powiązania polsko-saskie.
