Warstwę malarską opowieści-podręcznika, bo przecież jest to prawdziwy podręcznik holenderskości, nieomijający historii, klimatu czy podziałów geograficznych tego kraju, polski historyk czyta z łatwością, zwłaszcza gdy przyswoił sobie książki profesora Antoniego Ziemby. Nieco gorzej jest z literaturą, gdyż prędko połapałem się, że jest ona dla mnie prawdziwą terra incognita, z wyjątkiem może Constantijna Huygensa. Wszelako zdaje się, że to nie on jest głównym bohaterem Huizingi, lecz Joost van den Vondel (1587–1679), niezwykle wszechstronny pisarz tej doby (choć nie napisał żadnego erotyku) uważany przez Holendrów za kogoś na miarę Szekspira czy zgoła Dantego. Niewykluczone, że w czasach Huizingi wielu Holendrów podzielało ten pogląd, w dużej mierze, jak myślę, ze względu na wielce sympatyczną osobowość Vondela, bo był to człowiek niezmiernie wrażliwy, nieco naiwny, chyba odrobinę fajtłapowaty i z pewnością (tak go widzę) uroczy. Niestety, ów mistrz pióra, którego dzieła iskrzą się najpyszniejszymi barwami, sam często musiał wkładać żałobną przyodziewę, gdyż odumarła go cała najbliższa rodzina. Oczywiście odbiło się to w jego twórczości, a najbardziej wzruszające jest pożegnanie z synkiem Constantinem: