„Modestia et Vanitas” Giovanniego Volpato wg Bernardina Luiniego
Przedstawienie znane pod różnymi tytułami: „Skromność i Próżność” (łac. Modestia et Vanitas), „Święta Marta i święta Maria Magdalena”, „Nawrócenie świętej Marii Magdaleny”, „Lady Blanche i Przeorysza”[1]. Wszystkie odmiany tytułów obrazu, na którym wzorowana była rycina, odzwierciedlają kontrast w noszeniu się obydwu kobiet: modnej, alegoryzującej próżność i pogoń za zbytkami (po prawej), i skromnej, ubranej w szaty szczelnie spowijające całą postać oraz w chustę na głowie (po lewej).
W 1. poł. XIX w. uważano ową „piękną tablicę” za dzieło Leonarda da Vinci[2]. Wypowiadał się na jego temat i niesławny Thomas Griffiths Wainewright (1794–1847), malarz i pisarz angielski posługujący się pseudonimem Cornelius van Vinkbooms, i znany ze swej wybornej intuicji Stanisław Kostka Potocki, który sądził, że jeśli nawet słynny obraz nie jest „własnym płodem” samego Leonarda da Vinci, to na pewno wyszedł spod pędzla „którego z biegłych uczniów iego”, wiernie naśladujących najwybitniejsze osiągnięcia mistrzowskiego pędzla („O sztuce u dzisiejszych”; przed 1821). Mowa o obrazie znanym najszerzej pod tytułem „Modestia et Vanitas”, przypisywanym Bernardinowi Luiniemu, odnotowanym w kolekcji barona Maurice’a de Rothschilda (1881–1957) w zamku w Prégny-Chambésy w Szwajcarii[3]. Atrybucja obrazu Bernardinowi Luiniemu zaczęła przenikać do środowiska badaczy i koneserów sztuki, stając się coraz bardziej popularną. Kompozycja doczekała się licznych malarskich powtórzeń i wariantów stylistycznych (wystarczy wspomnieć „Nawrócenie Magdaleny”, obraz dawniej przypisywany Leonardowi da Vinci, obecnie Bernardinowi Luiniemu, w zbiorach San Diego Museum of Art, numer akcesji: 1936. 23).
Rytowane powtórzenia kompozycji Modestia et Vanitas, autorstwa Giovanniego Volpata (1732/3–1803)[4] i Angela Campanelli (ok. 1748–1811), należą między innymi do zbiorów: Gabinetu Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie (1773 – rycina prezentowana na wystawie „Leonardiana w kolekcjach polskich”) oraz British Museum w Londynie (1770).
Więcej o wystawie „Leonardiana w kolekcjach polskich” tutaj.
[1] Por. Ch. Lamb, M. Lamb, The Poetical Works of Charles Lamb, [Lines suggested by a picture of two females by Leonardo da Vinci], Third Edition, London [E. Moxon, Dover Street] MDCCCXXXVIII, online: Google Books (dostęp: 13.09.2019), s. 46-47.
[2] C. Van Vinkbooms, his Dogmas for Dilettanti. No. III. The Amateur’s Boudoir, or A Visit to Janus, „London Magazine”, t. 4, July–December 1821, online: Google Books (dostęp: 4 VI 2019), s. 663.
[3] Zob. Fondazione Federico Zeri Università di Bologna, Fototeca, online: http://catalogo.fondazionezeri.unibo.it/scheda/opera/35793/Luini Bernardino, Modestia e Vanità (dostęp: 13.09.2019).
[4] Włoski rytownik Giovanni Volpato zapisał się na kartach historii również jako wytwórca biskwitowo-porcelanowych figurek, produkowanych w manufakturze założonej w Rzymie w 1785 r.
Polecane
Tajemniczy wizerunek „Chrystusa Zbawiciela” (Salvator Mundi) z kolekcji Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
W historycznej kolekcji wilanowskiej tworzonej przez kolejnych właścicieli pałacu znalazł się tajemniczy wizerunek Chrystusa Zbawiciela (Salvator Mundi), którego wartość Stanisław …
Nie tylko książę Adam Jerzy Czartoryski? Leonardiana – fascynacje kolekcjonerskie w Polsce
Na wystawie „Leonardiana w kolekcjach polskich” prezentujemy dzieła pochodzące m.in. z kolekcji najznaczniejszych polskich rodzin książęcych i hrabiowskich: Czartoryskich, Lubomirskich, …
„Leonardiana w kolekcjach polskich” | program edukacyjny do wystawy
Zapraszamy na spotkania oraz warsztaty, które odkryją przed Wami tajniki historii sztuki. Opowiadamy o zaginionych obrazach, intrygujących wynalazkach i mistrzu Leonardzie, którego sława, mimo upływu wieków, wciąż rozpala wyobraźnię!
Co łączy „Świętą Marię Magdalenę Giampietrina”, „Chrystusa wśród doktorów” Bernardina Luiniego i „Portret Artemizji” z kolekcji hrabiego Franciszka Potockiego?
W 2010 r. dom aukcyjny Christie’s w Nowym Yorku wystawił na sprzedaż obraz olejny na desce Maria Magdalena przypisywany Giampietrinowi …
„Wizerunki zniekształcone” Francesca Melziego i Václava Hollara według Leonarda da Vinci
W 1650 r. Wenceslaus Hollar (w innym brzmieniu: Václav Hollar; 1607-1677), rytownik czeskiego pochodzenia (urodził się w Pradze), opublikował odwzorowanie …
Wystawa „leonardowska” w Muzeum Narodowym w Warszawie w 1952 r. (przypomnienie)
Minęło prawie sześćdziesiąt osiem lat od otwarcia wystawy leonardowskiej w Muzeum Narodowym w Warszawie (tytuł: „Leonardo da Vinci”; czerwiec-lipiec 1952 …
„Dzieciątko błogosławiące" z kręgu Lorenza di Credi (ok. 1500)
Worcester Art Museum (Worcester, USA) posiada w swoich zbiorach obraz zatytułowany Cud Świętego Donata z Arezzo (technika olejna, deska; Theodore T. and Mary G. Ellis Collection, 1940.29 )[1], przypisywany Leonardo da Vinci i Lorenzo di Credi (właśc. Lorenzo d’Andrea d’Oderigo; ok. 1456/58/60-1536/37?), który kształcił się w tej samej, co Mistrz, pracowni Andrei del Verrocchia (właśc. Andrea di Michele di Francesco Cione; 1435-1488).
„Portret młodej kobiety z łańcuchem w kształcie skorpiona” Giovanniego Antonia Boltraffia – wyjątkowe leonardianum z kolekcji Potockich z Zatora i Jabłonny
W 1952 r. w „Biuletynie Historii Sztuki” ukazał się artykuł Jana Białostockiego (1921-1988) na temat Warszawskich „Leonardianów”[1], nawiązujący do wystawy …
Korespondencja Leonardiańskich wzorców. Z wystawy „Leonardiana w kolekcjach polskich” w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Rycina Girolama Mantellego (przed 1785-1793?), przedstawiająca studium pochylonej kobiecej głowy (il.1), została wykonana według rysunku, który dawniej uchodził za dzieło …
Bernardino Luini, Andrea del Sarto i zaginiony „Święty Jan Chrzciciel z barankiem” z kolekcji wilanowskiej
Około 1525 r. Bernardino Luini (ok. 1480-1532), jeden z najzdolniejszych uczniów Leonarda da Vinci (1452-1519) w Mediolanie, namalował w technice …
Zaginione leonardiana z kolekcji wilanowskiej. Część I: „Święta Maria Magdalena” i „Madonna z Dzieciątkiem i świętym Janem” według Bernardina Luiniego (ok. 1480-1532)
Portret Artemizji z kolekcji hrabiego Franciszka Potockiego (1788-1853), prawdopodobnie kopia obrazu Maria Magdalena Giampietrina (właśc. Giovanni Pedrini lub Giovanni Pietro …
„Chrystus wśród doktorów” Bernardina Luiniego (?)
Na wystawie Leonardiana w kolekcjach polskich w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie prezentujemy zagadkowy i wyjątkowy w polskich …
„Święta Katarzyna Aleksandryjska” Friedricha Theodora Michaela Johna
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie przygotowało wystawę „Leonardiana w kolekcjach polskich”, która jest dostępna dla publiczności do 15 …
„Madonna z Dzieciątkiem” Bernardina Luiniego
Obraz „Madonna z Dzieciątkiem” przypisywany Bernardinowi Luiniemu pochodzi z historycznej kolekcji księcia Konstantego Adama Czartoryskiego (1774–1860) z pałacu w Weinhaus …
Sekrety dwóch amorków: zapomniane leonardiana w zbiorach wilanowskich. Problematyka konserwatorska
W kolekcji Muzeum Pałacu w Wilanowie są dwa tajemnicze obrazy: „Putto z łukiem” i „Putto wsparte na gałęzi”. Zawsze traktowano je jako parę, ale sens tych przedstawień nie był jasny. Dopiero prace konserwatorskie przeprowadzone w latach 2003-2006 dostarczyły sensacyjnych materiałów porównawczych, dzięki którym odczytano ikonografię obu niezwykłych obrazów.
Zaginione leonardiana z kolekcji wilanowskiej. Część II: „Głowy apostołów z Ostatniej Wieczerzy” Leonarda da Vinci
Wśród obiektów zaginionych po II wojnie światowej ze zbiorów wilanowskich znajdują się rysunki (kartony) Głów apostołów z Ostatniej Wieczerzy Leonarda …
Portrety Joanny Aragońskiej a wilanowski „Salvator Mundi”
Prezentowany na wystawie Leonardiana w kolekcjach polskich obraz Zbawca Świata (Salvator Mundi; nr inw. Wil.1016) był dawniej kojarzony poprzez formalne …