Makata chińska i jej kopia

W Inwentarzu Wilanowskim z 1696 roku spisano elementy wyposażenia łoża z Sypialni Królowej Jej Mości w tym „kołdrę białą atłasu chynskiego, sokami iluminowaną”. Być może  jest to ta sama tkanina, która obecnie  znajduje się w wilanowskich zbiorach?

Tkanina o wymiarach 3,05 m długości i 2,20 m szerokości składa się z pięciu brytów jedwabnego atłasu. Całość pokrywa rysunek tuszem, przedstawiający stylizowane czaple, rajskie ptaki i ornament roślinno-kwiatowo-owocowy. Centralny element kompozycji stanowią dwa olbrzymie feniksy, których zewnętrzne linie skrzydeł tworzą okrąg o średnicy 90 cm.

Całość kompozycji zamyka bordiura, na której następuje zagęszczenie przedstawień, swoisty „horror vacui”, choć elementy wzoru nie odbiegają stylistycznie od przedstawień w środkowej części makaty. Na zewnętrznych krawędziach bordiury biegnie ukwiecona wić.

Piękno wilanowskiej makaty wydobywa nie tylko pokrywający ją delikatny haft jedwabną przędzą, ale także znajdujący się pod nim odręczny rysunek czarnym tuszem chińskim. Rysunek jest bardzo swobodny, o różnej szerokości kreski dochodzącej do 4 mm i o zróżnicowanym natężeniu barwy, od jasnoszarego do czarnego. Haft nie zakrywa szczelnie tego rysunku. Tusz widoczny jest na brzegach haftu i wyłania się spomiędzy luźno kładzionych jedwabnych nici. Czasem nici haftu kładzione są nie według wykonanego wcześniej rysunku, ale tworzą na malunku zupełnie inny obraz. Rysunek tuszem miał podkreślać haft, a jednocześnie wnosić nowe elementy do wzoru. Gdzieniegdzie ornament obwiedziony był złotym sznureczkiem wykonanym z przędzy bawełnianej oplecionej pozłoconym papierem. Zarówno jedwabne nici haftu jak i złoty sznureczek uległy wykruszeniu. Można zauważyć wyraźną różnicę pomiędzy pięknym i bogatym rysunkiem, a bardzo prostą techniką haftu. Haft wykonano z różną starannością na poszczególnych fragmentach kapy.

Ze względu na niszczące działanie światła słonecznego, ten szczególnie wrażliwy zabytek nie może być eksponowany przez dłuższy okres czasu. Aby ukazać piękno tkaniny, nie narażając przy tym oryginału postanowiono, iż wykonana zostanie kopia makaty.

Stała się ona elementem aranżacji łoża w odrestaurowanej Sypialni Królowej.

Praca przy kopii makaty była częścią projektu pt. „Restauracja wnętrz pierwszego w Polsce muzeum sztuki – Muzeum Pałac w Wilanowie”, finansowanego ze środków Unii Europejskiej.