Poznaj królewską rezydencję
Wprowadzenie
Wyrusz z nami w wielowymiarową, wirtualną podróż po letniej rezydencji króla Jana III w Wilanowie. Podróż przez zakamarki historii, pałacowe komnaty i parkowe zaułki. Przekonaj się jak wyglądało życie mieszkańców pałacu na przestrzeni lat.
Muzeum kultury
i natury
Bogata
historia
Historia pałacu w Wilanowie, letniej rezydencji króla Jana III, rozpoczyna się w 1677 r., a trwa po dziś dzień. Wypełniona jest życiorysami znakomitych mieszkańców oraz działaniami ludzi, którzy związali z tym miejscem swoje życie i dbają o to aby kolejne pokolenia mogły cieszyć się jego pięknem.
Odpoczynek na łonie natury, kontakt ze sztuką, historią i architekturą.
Pałac w Wilanowie to miejsce, w którym możesz zwolnić, odpocząć od codzienności. Poczuć wyjątkowość chwili.
Zobacz co dla Ciebie przygotowaliśmy.
Pałac w Wilanowie to miejsce, w którym możesz zwolnić, odpocząć od codzienności. Poczuć wyjątkowość chwili.
Zobacz co dla Ciebie przygotowaliśmy.
Wystawy
W pałacu odwiedzisz apartamenty królewskie, wypełnione zabytkowymi meblami i dziełami sztuki. Zobaczysz kolekcje obrazów, rzeźb i grafik zgromadzone przez dawnych właścicieli. Koniecznie sprawdź ofertę wystaw czasowych, które przygotowuje nasz zespół abyś mógł poznać pałac od jeszcze innej strony.
Warsztaty, zajęcia, kursy
Rozwijaj swoje pasje, odkrywaj dawne rzemiosła i zdobądź nowe umiejętności. Poznaj z nami sekrety staropolskiej kuchni, tajniki kaligrafii i haftu. Zatańcz jak dama dworu, załóż kontusz, poszukaj botanicznych skarbów w ogrodach.
Kolekcje
Digitalizujemy nasze zbiory abyś miał do nich jeszcze łatwiejszy dostęp. Obrazy, rzeźby, grafiki, przedmioty codziennego użytku, dokumenty - to wszystko na wyciągnięcie ręki. Skorzystaj z wygodnej wyszukiwarki i zanurz się w świecie króla Jana III. A jeśli potrzebujesz materiałów w lepszej jakości, po prostu daj nam znać za pomocą formularza.
Plan rezydencji wilanowskiej
Odkryj niezwykłe miejsce! Możesz wybierać między widokiem parku i pałacu oraz zdecydować, które piętro wirtualnie zwiedzić. W oknie obok mapy zobaczysz zdjęcie i krótki opis danego pomieszczenia. By dowiedzieć się o nim więcej – kliknij strzałkę.
Rezydencja wilanowska dzieli się na pałac i park. Pałac posiada przyziemia, parter, I piętro i II piętro. W prawym skrzydle pałacu znajduje się przyziemie, w którym zlokalizowane są: Drukarnia, Księgarnia, gabloty wystawowe, dotykowa makieta pałacu, szatnia, toalety, pokój opiekuna z dzieckiem.
Na parterze są dwa skrzydła, w lewym znajduje się część zwana Muzeum Potockich (a w nim: Gabinet Etruski, Galeria Obrazów „Muzeum” zwana, Galeria Krajobrazów, Sień Dolna, Salon Malinowy, Sypialnia Pana i Gabinet Pana). Apartamenty Królewskie zlokalizowane są w korpusie głównym pałacu (części centralnej), zaliczamy do nich: Pomnik konny Jana III, Galerię Południową, Bibliotekę Króla, Kaplicę, Lapidarium, Antykamerę Króla, Sypialnię Króla, Gabinet Chiński Króla, Wielką Sień, Gabinet Holenderski, Antykamerę Królowej, Sypialnię Królowej, Antygabinet Królowej i Gabinet Zwierciadlany, Gabinet al Fresco, Gabinet przed Galerią, Galerię Północną i Garderobę Króla. W prawym skrzydle pałacu znajduje się Sala Biała i Apartamenty Księżnej Marszałkowej Lubomirskiej, na które składają się: Łazienka Księżnej Lubomirskiej, Rotundka i Kapliczka przy Łazience Lubomirskiej, Biała Sypialnia Księżnej Lubomirskiej, Przedpokój Księżnej Lubomirskiej, Salon Księżnej Lubomirskiej, Złota Sypialnia Księżnej Lubomirskiej i Gabinet Księżnej Lubomirskiej.
Na pierwszym piętrze, w lewym skrzydle znajdziemy Salon Wystaw Czasowych. Natomiast w korpusie głównym pałacu zlokalizowane są pomieszczenia przeznaczone na wystawę „Kolekcjonerstwo Potockich” oraz Pokoje Sobieskich, na które składają się: Gabinet o Trzech Oknach, Pokój Cichy, Gabinet Farfurowy, Pokoje Locciego, Pokój Średni i Przedpokój. Na tym samym piętrze, w prawym skrzydle możemy zwiedzać Galerię Magazynową, Salon Wystaw Czasowych, Pokoje Myśliwskie oraz Pokoje Chińskie.
Na najwyższym, drugim piętrze znajduje się jedno pomieszczenie: Sala Uczt.
Park i ogrody otaczają pałac ze wszystkich stron. Z przodu rezydencji, od zachodu znajduje się przedpole. Przed pałacem i pomiędzy jego skrzydłami mieści się dziedziniec, oddzielony od przedpola bramą główną. Po lewej stronie od pałacu, na północ zlokalizowany jest: Ogród Północny, za nim Ogród kwiatowy przy Figarni i Ogród przy Oranżerii. Dalej na północ zobaczymy Park krajobrazowy północny. Bezpośrednio na tyłach pałacu, od wschodu zlokalizowany jest Ogród Barokowy. Za nim ciągnie się Jezioro Wilanowskie, a na jego drugim brzegu położony jest rezerwat przyrody Morysin. Po prawej, południowej stronie budynku zobaczymy: Ogród Różany, Park krajobrazowy południowy, Folwark zachodni i Folwark wschodni.
Na parterze są dwa skrzydła, w lewym znajduje się część zwana Muzeum Potockich (a w nim: Gabinet Etruski, Galeria Obrazów „Muzeum” zwana, Galeria Krajobrazów, Sień Dolna, Salon Malinowy, Sypialnia Pana i Gabinet Pana). Apartamenty Królewskie zlokalizowane są w korpusie głównym pałacu (części centralnej), zaliczamy do nich: Pomnik konny Jana III, Galerię Południową, Bibliotekę Króla, Kaplicę, Lapidarium, Antykamerę Króla, Sypialnię Króla, Gabinet Chiński Króla, Wielką Sień, Gabinet Holenderski, Antykamerę Królowej, Sypialnię Królowej, Antygabinet Królowej i Gabinet Zwierciadlany, Gabinet al Fresco, Gabinet przed Galerią, Galerię Północną i Garderobę Króla. W prawym skrzydle pałacu znajduje się Sala Biała i Apartamenty Księżnej Marszałkowej Lubomirskiej, na które składają się: Łazienka Księżnej Lubomirskiej, Rotundka i Kapliczka przy Łazience Lubomirskiej, Biała Sypialnia Księżnej Lubomirskiej, Przedpokój Księżnej Lubomirskiej, Salon Księżnej Lubomirskiej, Złota Sypialnia Księżnej Lubomirskiej i Gabinet Księżnej Lubomirskiej.
Na pierwszym piętrze, w lewym skrzydle znajdziemy Salon Wystaw Czasowych. Natomiast w korpusie głównym pałacu zlokalizowane są pomieszczenia przeznaczone na wystawę „Kolekcjonerstwo Potockich” oraz Pokoje Sobieskich, na które składają się: Gabinet o Trzech Oknach, Pokój Cichy, Gabinet Farfurowy, Pokoje Locciego, Pokój Średni i Przedpokój. Na tym samym piętrze, w prawym skrzydle możemy zwiedzać Galerię Magazynową, Salon Wystaw Czasowych, Pokoje Myśliwskie oraz Pokoje Chińskie.
Na najwyższym, drugim piętrze znajduje się jedno pomieszczenie: Sala Uczt.
Park i ogrody otaczają pałac ze wszystkich stron. Z przodu rezydencji, od zachodu znajduje się przedpole. Przed pałacem i pomiędzy jego skrzydłami mieści się dziedziniec, oddzielony od przedpola bramą główną. Po lewej stronie od pałacu, na północ zlokalizowany jest: Ogród Północny, za nim Ogród kwiatowy przy Figarni i Ogród przy Oranżerii. Dalej na północ zobaczymy Park krajobrazowy północny. Bezpośrednio na tyłach pałacu, od wschodu zlokalizowany jest Ogród Barokowy. Za nim ciągnie się Jezioro Wilanowskie, a na jego drugim brzegu położony jest rezerwat przyrody Morysin. Po prawej, południowej stronie budynku zobaczymy: Ogród Różany, Park krajobrazowy południowy, Folwark zachodni i Folwark wschodni.
Zaplanuj swoją wizytę!
Początki
Wilanowa
XII w.
Z tego wieku pochodzi pierwsza wzmianka o wsi Milanów
Wyjątkowe miejsce
w Dolinie Wisły
Pałac Wilanowski położony jest na niskiej skarpie nad jeziorem, starorzeczem Wisły. Bliskość wodnego szlaku komunikacyjnego i bujna przyroda sprawiały, że było to atrakcyjne miejsce. Pierwsze ślady obecności człowieka na tym terenie sięgają prehistorii, a o ciągłości osadnictwa możemy mówić od końca XI w. Kilka wieków później sprowadzono tu Olędrów potrafiących zagospodarować podmokłe tereny.
Od Milanowa do
Wilanowa
Nazwa wsi Milanów została po raz pierwszy zapisana w XII w. W kolejnych stuleciach wieś należała m.in. do benedyktynów, księcia Trojdena oraz rodu Milanowskich – potomków rycerza Stanisława ze Strzelczykowa. W połowie XVII w. była własnością Bogusława Leszczyńskiego, który zaczął budować tu dwór. Wykonano wówczas zaledwie fundamenty. W 1677 r. majątek, za pośrednictwem swojego przyjaciela Marka Matczyńskiego, zakupił król Jan III.
„nad brzegiem Wisły, w jednym z najpiękniejszych zakątków, skąd rozciągał się zachwycający widok. Na Wiśle jest dziesięć czy dwanaście dużych wysp.
Patrząc na nie, można podziwiać wspaniały efekt, jaki dają rozliczne odnogi rzeki. Dalej jej wody obmywają łąki, które rozciągają się aż po horyzont”.
Philippe Dupont
Król Jan III
Król na trudne czasy
Wojownik i zwycięzca
Jan Sobieski (1629–1696) był prawnukiem hetmana Stanisława Żółkiewskiego i jak on zrobił błyskotliwą karierę wojskową i polityczną. Do jego największych zwycięstw należały to pod Chocimiem w 1673 r. – dzięki któremu rok później wybrano go na króla Polski – i to pod Wiedniem w 1683 r., zapewniające mu międzynarodową sławę i tytuł Obrońcy Chrześcijaństwa.
Barokowa rezydencja króla Jana III
Antyczne inspiracje
Widoczne w dekoracjach pałacu odwołania do czynów rzymskich bohaterów, mitologicznych historii i starożytnych autorów pomagały Janowi III stworzyć czytelny komunikat, skierowany do szlachty Rzeczypospolitej. Mówił on o powinnościach i zasługach monarchy rządzącego wielonarodowym, różnorodnym wyznaniowo, kulturowo i obyczajowo państwem, stanowił także świadectwo rozległych zainteresowań i erudycji króla.
1677
Zakup Milanowa i początek budowy pałacu nawiązującego formą do włoskich willi; wkrótce od nazwy Villa Nova wieś zostaje przemianowana na Wilanów
Mąż i ojciec
Jan Sobieski był czułym mężem i ojcem. Jego małżeństwo z Marią Kazimierą opierało się na miłości, ale i partnerstwie, co widać także w dekoracjach pałacu. Czworo ich dzieci dożyło dorosłości: Jakub, Teresa, Aleksander i Konstanty. Bliskie relacje rodzinne – wówczas niezbyt częste na królewskich dworach – sprawiały, że wilanowska rezydencja Sobieskich była także pełnym ciepła i serdeczności domem.
Maria Kazimiera
Początki pałacu i ogrodów
1680
1692
1696
1733
1903
Król ogrodnik
Wilanowska rezydencja pozwalała Janowi III cieszyć się bliskością natury – król często nadzorował prace ogrodnicze, a ponoć czasem brał w nich udział. Stworzone zgodnie z życzeniem monarchy ogród oraz otoczony łąkami folwark i zwierzyniec były jednocześnie elementami dobrze zarządzanego gospodarstwa i namiastką sielskiego, ziemiańskiego życia, miejscem wytchnienia od trudów rządzenia krajem.
Elżbieta
Sieniawska
Kim była Elżbieta Sieniawska?
Kobieta, która ocaliła pałac
Mistrzyni dyplomacji
Dorastała w atmosferze ożywionych dyskusji politycznych. Jako kilkunastoletnia dziewczyna dołączyła do dworu Marii Kazimiery, która stała się jej mentorką. Z czasem zaprzyjaźniły się, zwłaszcza po śmierci Jana III. Elżbieta wspierała karierę męża, Adama Mikołaja Sieniawskiego, który w dużej mierze dzięki niej objął najważniejsze godności w kraju. Rozwaga i majątek pozwoliły jej zbudować i utrzymać silną pozycję w rozgrywkach politycznych. Słynęła jako hojna protektorka, a zarazem nieustępliwa i szalenie niebezpieczna przeciwniczka.
1720
Kupno Wilanowa przez Elżbietę Sieniawską i rozbudowa pałacu o skrzydła boczne.
Popiersia nad portalami prowadzącymi do wież
Z inicjatywy Elżbiety Sieniawskiej rzeźbiarz Johann Georg Plersch wykonał dwa popiersia wieńczące portale prowadzące do pałacowych wież. Od strony południowej znajduje się popiersie męskie, od północnej zaś kobiece. W tej drugiej figurze niektórzy skłonni są widzieć portret samej Sieniawskiej – byłby to wówczas wyrazisty akcent wprowadzający postać nowej właścicielki do programu treściowego dawnej rezydencji królewskiej.
Fresk z Florą
Fresk wykonany z inicjatywy Sieniawskiej zdobi Sień Dolną. Przedstawia boginię Florę, której malarz nadał rysy twarzy ówczesnej właścicielki Wilanowa. To czytelne nawiązanie do zdobiących pałacowe wnętrza wizerunków Marii Kazimiery portretowanej jako Jutrzenka czy Astrea, zdobiących pałacowe wnętrza. Jednocześnie owo przedstawienie Flory witało gości wchodzących do pałacu od strony północnego skrzydła, dobitnie pokazując, że rozbudowa i bogate dekoracje dawnej królewskiej rezydencji są zasługą Elżbiety Sieniawskiej.
Strażniczka pamięci
Świetna zarządczyni
Elżbieta Sieniawska była niezwykle zdolna i przedsiębiorcza, samodzielna i odważna. Kariera męża, którą umiejętnie wspierała, także i jej zapewniała szerokie możliwości. Świetnie zarządzała wielkimi majątkami ziemskimi, czerpała zyski m.in. z wydobycia galmanu, działalności papierni czy produkcji luksusowych naczyń szklanych. Dbała o swoje liczne rezydencje. Dobrze znała się na prawie. Gdy kupowała Wilanów, miała wizję rozwoju podupadłej wówczas królewskiej rezydencji oraz fundusze na realizację tych planów.
August II
Król Polski i elektor saski
August II, Sobiescy i Wilanów
Relacje Augusta II z królewiczami Sobieskimi i Marią Kazimierą początkowo były poprawne, stopniowo jednak zaczęły się psuć. W czasie wojny północnej monarcha, obawiając się, że Jakub Ludwik Sobieski zajmie jego miejsce na tronie, „prewencyjnie” uwięził go razem z bratem Konstantym na 2 lata. Nie dziwi więc, że Sobiescy nie chcieli sprzedać Augustowi II rezydencji wilanowskiej, o co ten wytrwale zabiegał już od pierwszych lat rządów.
1730
August II chciał kupić Wilanów już pod koniec XVII wieku. W 1730 roku otrzymał upragnioną rezydencję w dożywotnią dzierżawę.
Przebudowa wnętrz pałacu
Znawca sztuki i wielbiciel teatru
August II, znawca sztuki, sprowadzał do Polski wybitnych saskich architektów i rzemieślników; gustował w operach i zabawach karnawałowych. Fascynowała go sztuka Dalekiego Wschodu. Na jego zlecenie działał (skrupulatnie pilnowany) alchemik Johann Friedrich Böttger, który po latach eksperymentów odkrył metodę produkcji porcelany. Dało to początek słynnej manufakturze w Miśni.
Izabela
Lubomirska
Błękitna markiza
Miłośniczka mody
Liczne podróże po Europie ukształtowały wyrafinowany gust Izabeli Lubomirskiej. Podążała za modą i była jedną z najelegantszych dam w Rzeczypospolitej. Uwielbiała piękne stroje, zwłaszcza w kolorze błękitnym, ceniła drogie materiały i biżuterię. Zamiłowania artystyczne i pasje kolekcjonerskie księżnej wywarły duży wpływ na wygląd i wyposażenie jej licznych rezydencji.
1782
Wilanów stał się własnością Izabeli z Czartoryskich Lubomirskiej – córki Augusta Czartoryskiego i Marii Zofii z Sieniawskich
Rozbudowa rezydencji królewskiej o pawilon kąpielowy
„Znajdowałem, że miała więcej rozumu i uczucia niż wszystkie inne kobiety, (…) podziwiałem w niej osobę zupełnie wyższego rzędu i czułem się szczęśliwy, ilekroć raczyła do mnie przemówić.”
Stanisław Kostka
i Aleksandra
Potoccy
Stanisław Kostka i Aleksandra Potoccy – twórcy muzeum wilanowskiego
1799
Izabela Lubomirska przekazała dobra wilanowskie swej córce, Aleksandrze Potockiej, żonie Stanisława Kostki
Polityk
Stanisław Kostka Potocki był wybitnym politykiem i publicystą, reformatorem oświaty i promotorem edukacji dziewcząt, przez wiele lat aktywnie działał w lożach wolnomularskich. Wyróżnił się już podczas prac Sejmu Wielkiego jako członek Stronnictwa Patriotycznego. W Księstwie Warszawskim pełnił m.in. funkcję prezesa Rady Ministrów, zaś w Królestwie Polskim ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
Stanisław Kostka Potocki
1805
Udostępnienie publiczności kolekcji sztuki zgromadzonej w pałacu w Wilanowie
Stanisław Kostka Potocki – koneser sztuki
„Na sejmie tym wykazał i największe zdolności, i najuczciwszy patriotyzm, jak również wiele umiarkowania.”
Ojciec i syn – Aleksander i August Potoccy
Aleksander Potocki - strażnik pamięci rodu
Aleksander Potocki był jedynym dzieckiem Aleksandry i Stanisława Kostki Potockich. Kontynuował dzieło rodziców, rozwijając kolekcję i dostosowując pałac do jej eksponowania. Na ich cześć ufundował monumentalne neogotyckie mauzoleum na przedpolu pałacu. Scalił i uporządkował bogate księgozbiory swego ojca oraz stryja, Ignacego, i w 1833 r. umieścił je w dawnej Sali Uczt Jana III.
Aleksandra
z Potockich Potocka
Opiekunka pamięci
Miłośniczka roślin
Aleksandra Potocka żywo interesowała się rolnictwem i ogrodnictwem. Uczestniczyła w wystawach organizowanych przez Towarzystwo Rolnicze i Ogrodnicze Warszawskie. Zdobyła wiele honorowych dyplomów za wyhodowane w wilanowskich ogrodach rośliny. Inwestowała w rozwój rybołówstwa, ogrodów i parku.
Filantropka i dobrodziejka
Feliksa Egerówna o Aleksandrze
„Ukochawszy kraj nade wszystko, dla niego żyła, w nim pracowała, walcząc nieustannie z tymi, którzy dobrowolnie go opuszczali dla wygodniejszego życia zagranicą”.
Oddział Muzeum
Narodowego w Warszawie
Pałac w Wilanowie jako oddział Muzeum Narodowego w Warszawie
Po II wojnie światowej na mocy reformy rolnej dobra wilanowskie przeszły na własność państwa. Pałac i ogrody z historycznymi budynkami w styczniu 1945 r. stały się oddziałem Muzeum Narodowego w Warszawie. Przez kilkanaście lat wracały do muzeum zbiory wywiezione na teren Niemiec, Austrii i ZSRR. Wiele obiektów do dziś stanowi straty wojenne.
1945
Ustanowienie pałacu w Wilanowie
Oddziałem Muzeum Narodowego
Oddziałem Muzeum Narodowego
Wielki remont
W 1954 r. w pałacu i parku rozpoczęły się szeroko zakrojone prace rewitalizacyjne. Uroczystego otwarcia muzeum dokonano 10 września 1962 r., a dwa dni później, w rocznicę odsieczy wiedeńskiej, pałac i ogrody udostępniono publiczności. W latach 70. XX w. liczba odwiedzających rezydencję królewską sięgnęła 400 tys. osób rocznie.
Odbudowa kolekcji
Najważniejszym zadaniem po II wojnie światowej było odbudowanie kolekcji. Do 1949 r. trwały rewindykacje z terenów Niemiec, Austrii i ziem zachodnich włączonych do Polski po II wojnie światowej. W 1951 i 1956 r, nastąpiły dwa duże zwroty z ZSRR – do Wilanowa powróciły dzieła sztuki „zabezpieczone” przez Armię Czerwoną.
Muzeum Pałacu
Króla Jana III w Wilanowie
O muzeum
W 1995 r. Muzeum Pałacu w Wilanowie stało się samodzielną instytucją podległą ministrowi kultury. We wrześniu 2013 r. zmieniło nazwę na Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.
Muzeum regularnie organizuje wystawy czasowe, konferencje
i seminaria, prowadzi badania naukowe, wydaje liczne książki, organizuje zajęcia edukacyjne poświęcone historii, kulturze
i przyrodzie wilanowskiej rezydencji.
1995
Decyzja Ministra Kultury i Sztuki o utworzeniu samodzielnego Muzeum Pałacu w Wilanowie
Instytucja dba o nowoczesną edukację i wprowadza nowe technologie ułatwiające zwiedzanie oraz opiekę nad zabytkami. Na jej portalu– wielkim repozytorium wiedzy i zasobów edukacyjnych – znajduje się kilka tysięcy artykułów przybliżających historię i kulturę Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Muzeum jest aktywnym członkiem Sieci Europejskich Rezydencji Królewskich / ARRE (od 2006 r.), Międzynarodowej Rady Muzeów ICOM i European Route of Historic Gardens. W latach 2016–2019 pozyskało część historycznego folwarku wilanowskiego, by rozwijać programy społeczne i poprawić warunki bezpieczeństwa zabytków.
Konserwacja i rewitalizacja
Od 2003 r. muzeum prowadzi intensywne prace rewitalizacyjne. Działania konserwatorskie objęły fasady i wnętrza pałacu wraz z wyposażeniem, część parku i przedpole. Większość prac sfinansowano ze środków Unii Europejskiej oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Muzeum działa w poszanowaniu dla tradycji i stawia zawsze na doświadczenie oryginału, jednocześnie wykorzystuje osiągnięcia nauki, nowe metody oraz technologie konserwatorskie i dokumentacyjne, a także nowoczesne systemy zarządzania.
Muzeum kultury
i natury
Wilanowska rezydencja to najlepiej zachowany w Polsce barokowy pałac królewski, a także rozległy park z różnorodnymi założeniami ogrodowymi, rezerwatem przyrody Morysin, jeziorem. Muzeum opiekuje się zasobami tak kultury, jak i natury, dążąc do zrównoważonego rozwoju i zachowania dla przyszłych pokoleń tego wyjątkowego miejsca.
