Gdański medal Jana Sobieskiego upamiętniający zwycięstwo pod Chocimiem
Gdański medal Jana Sobieskiego upamiętniający zwycięstwo pod Chocimiem - Galeria zdjęć
Zwycięska bitwa pod Chocimiem należała do największych sukcesów militarnych XVII-wiecznej Rzeczpospolitej, a triumfy wojenne hetmana Jana Sobieskiego były ważnym czynnikiem prowadzącym go do uzyskania polskiej korony. Sukcesy te Sobieski i jego stronnicy doskonale wykorzystali propagandowo, tworząc już wówczas mit silnego, niezwyciężonego przywódcy. Temu celowi służyły także licznie fundowane dzieła sztuki, przedstawienia bitwy i zwycięskiego wodza, zwłaszcza te powielane i rozpowszechniane w wielu egzemplarzach za pomocą grafiki czy medali (spełniające poniekąd rolę dzisiejszych mass mediów).
Do takich dzieł zalicza się medal wybity w Gdańsku w 1674 r., upamiętniający triumf odniesiony zaledwie kilka miesięcy wcześniej, w listopadzie 1673 r. Medal opracowany przez Johanna Höhna mł. jest swoistą skrótową relacją z tego wydarzenia. Na rewersie znalazła się drobiazgowa panorama bitwy wzorowana na Planie Obrazu Bitwy pod Chocimiem według rysunku Franciszka Gratta, rytowana przez Niderlandczyka Romeyna de Hooghe’a. Na awersie prezentuje on portret hetmana opatrzony obszerną inskrypcją. Co ciekawe, Sobieski przedstawiony został en face, w szlacheckiej czapce i płaszczu, inaczej niż będą prezentować go późniejsze, kanoniczne przedstawienia królewskie, stylizowane na popiersie antycznego władcy. Już wówczas jednak określono go jako Marsa Sarmackiego.
Tak skonstruowany medal spełniał doskonale rolę przekazu propagandowego, informując o szczęśliwym wydarzeniu oraz jego głównym sprawcy. Rangę i siłę przekazu wzmacniał dodatkowo cenny materiał; kosztowne srebro i złoto numizmatu podnosiło status hetmana w oczach obdarowanych. Według relacji z XVIII wieku, medal ten miał być rozrzucany podczas triumfalnego wjazdu hetmana koronnego na sejm po zwycięstwie chocimskim. Jakkolwiek wiarygodność tej informacji budzi wątpliwości, można sądzić, że medal bity przez stronnictwo Sobieskiego należał do ważnych przedsięwzięć propagandowych wspierających zabiegi hetmana o tron.
Polecane artykuły
-
Kaznodzieja gdański i wiktoria chocimska
Aegidius Strauch (1632–1682) pochodził z Wittenbergi. Studiował na wydziale teologicznym tamtejszego uniwersytetu. Studia ukończył w 1651 r., uzyskując akademicki stopień magistra filozofii. Pozostał na uczelni, gdzie wykładał teologię, historię, matematy
-
Gdański medal z przedstawieniem Scutum Sobiescianum
Jan Heweliusz, wybitny astronom gdański, w roku 1639 umieścił obserwatorium astronomiczne na dachach swoich kamienic (przy skrzyżowaniu dzisiejszych ulic Korzennej i Heweliusza). Miał w nim wiele instrumentów, z których cześć sam zbudował i ozdobił. To je
-
Astronom gdański Jan Heweliusz
Skala zainteresowań Jana Heweliusza (1611–1687), wywodzącego się z gdańskiej rodziny Hewelke (Hovelke, Höfelke), była zaiste imponująca. Syn miejscowego piwowara i sam piwowar, a zarazem gdański patrycjusz i rajca, starannie wykształcony prawnik na uniwer
-
XVII-wieczne srebrne kufle i ich dekoracje
Srebro było dawniej cennym kruszcem, podobnie jak i dziś. Posiadanie przedmiotów srebrnych było materialnym dowodem majętności i niejednokrotnie lokatą kapitału. Wyroby te można też było przetopić, a z surowca wykonać inne. Tak się działo choćby w wieku X
-
Junona - królewska opiekunka. Gdański medal Marii Kazimiery
Gdańskie medale i monety z czasów Jana III sławiły nie tylko postać i czyny samego monarchy, ale także jego małżonkę, której popularność dorównywała uwielbieniu dla Sobieskiego. Na cześć Marii Kazimiery wybity został m.in. pamiątkowy numizmat, zaprojektow
