Król narodowy i francuski hetman

Król narodowy i francuski hetman

Poczciwy i pełen dobrych chęci król Michał Korybut Wiśniowiecki nie miał łatwego życia ze swymi poddanymi. Mimo zdecydowanego zwycięstwa na elekcji, gdy skądinąd nieznany szerzej syn słynnego pogromcy Kozaków Jeremiego został z entuzjazmem okrzyknięty królem przez panów braci, jego krótkie rządy były raczej pasmem udręk niż sukcesów. Wybór najwyraźniej zaskoczył i początkowo wręcz zakłopotał młodego księcia. Sytuacja kraju była zła: zniszczenia wojenne, kryzys gospodarczy i monetarny, okrojenie granic, pogarszające się stosunki z Turcją, a nade wszystko zaostrzające się konflikty wewnętrzne sprawiły, że krótki okres jego panowania (1669-1773) nie przyniósł Polsce zbyt wielu sukcesów.

Tymczasem w 1669 roku tak szlacheccy wyborcy, jak i sam król z nadzieją myśleli o wielkim dziele naprawy Rzeczypospolitej. Wybrany przez szlachtę wbrew zapatrzonym w cudzoziemskie wzory magnatom król-Piast miał ukrócić wszystkie nadużycia, położyć kres cudzoziemskim knowaniom i przywrócić wielkość Rzeczypospolitej. W szczególności raz na zawsze miano wykorzenić korupcję, którą do Polski wprowadzali obcy dyplomaci i agenci (cudzoziemskich dworów). Wrogiem publicznym numer jeden stali się pobierający pensje od cudzoziemskich dworów oligarchowie, zwani dziś przez historyków magnatami. Zapowiedzią wielkiego zwrotu w polskiej polityce stała się dokonana na sejmie elekcyjnym rehabilitacja rokoszanina Jerzego Sebastiana Lubomirskiego. Rozpoczęta przez niego wojna domowa zablokowała plany reformy wolnej elekcji i sojuszu Polski z najpotężniejszym krajem ówczesnej Europy – Francją Ludwika XIV.

Wyniesiony do władzy Piast miał być monarchą narodowym, przeciwstawianym skorumpowanym i zależnym od obcych dworów magnatom. Tymczasem sam Michał Korybut był co prawda zubożałym, ale jednak magnatem i długo obracał się w kręgach tak znienawidzonych przez jako zwolenników francuskich dworzan z Warszawy.

Nieporadność monarchy i jaskrawy kontrast między wizerunkiem władcy narodowego a wyglądem i zachowaniem króla prowokowały złośliwe docinki przeradzające się we wściekłe ataki profrancuskiej opozycji. Jej przywódcy prymas Prażmowski, hetman Jan Sobieski i stolnik Jan Wielopolski wprost prześcigali się w mało wybrednych uwagach o (nie)swoim monarsze. Szczególnie chętnie zajmowali się strojem i wyglądem króla. Było to o tyle łatwe, że wyniesiony na tron przez odzianych w kontusze i wąsatych panów braci Michał nosił wielką francuską perukę, miał gładko wygoloną twarz i oczywiście ubierał się według znienawidzonej przez jego fanatycznych zwolenników zachodniej mody. W 1669 roku Wielopolski pisał w szeroko kolportowanym liście, ze król chodzi w niemieckich pludrach, bo ma niemiecką głowę. Rok później prymas zwracał z kolei uwagę, że król jest owłosiony od pępka, nie ma palców u nóg no i – o zgrozo – nosi farbowaną perukę!

W całej tej nieporadności, przy oczywistym braku przygotowania Michała do zawodu króla, uderza na dodatek jaskrawa niespójność między wizerunkiem króla narodowego, a wyglądem i stylem życia monarchy, który zresztą osobiście był człowiekiem zupełnie poczciwym i sympatycznym. Na kontraście wobec „narodowego” króla w peruce powoli i wytrwale budował swą pozycję wykształcony we Francji, czytający francuskie romanse i żonaty z Francuzką przywódca stronnictwa francuskiego Jan Sobieski, który zawsze paradował w kontuszu, z podgoloną czupryną i sumiastym sarmackim wąsem.

Polecane artykuły

1 / 3
    • Silva Rerum

      Niefortunny wybór

      19 czerwca 1669 r. zgromadzona na polu elekcyjnym na Woli szlachta, odrzucając obce kandydatury, jednogłośnie okrzyknęła królem „Piasta” Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Wieść niosła, że imię Piasta wyszło z Wielkopolski, po tym jak wśród zgromadzonych w

      Portret olejny młodego mężczyzny w czarnej peruce. Ubrany w zbroję, na ramionach ma narzucony jasny płaszcz lub draperię wraz ze złotym wisiorem. Stoi na tle brązowo-złotej kotary. Jest to portret króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego.
    • Silva Rerum

      Eleonora Austriaczka – żona miernego króla

      Eleonora Habsburżanka krotko była królową Polski, ale pozostawiła po sobie wspomnienia dużo lepsze niż jej królewski małżonek Michał Korybut Wiśniowiecki.Eleonora Maria Józefa przyszła na świat 31 maja 1653 roku. Jej matką była Eleonora Mantuańska, a ojce

      Portret kobiety z lokami i kokardzie we włosach. Ubrana w bogato zdobioną suknię, z perłami na szyi. Jest to Eleonora Maria Habsburżanka.
    • Silva Rerum

      Strój Michała Korybuta

      28 stycznia, trzeciego dnia obrad sejmu z 1672 roku, po skomplikowanych sporach proceduralnych izbie poselskiej udało się w końcu wybrać marszałka. Posłowie mogli przystąpić do ceremonii powitania króla i wreszcie zająć się przygotowaniami do odparcia naj

      Zbliżenie na medalion z portretem męskim - Michała Korybuta na pucharze ze zbiorów Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. Mężczyzna ukazany z profilu, w peruce. Na obrzeżach napisy.

    Słowa kluczowe