Lekarz miejski

W czasach nowożytnych mianem lekarzy miejskich, radzieckich albo urzędowych określano doktorów medycyny prowadzących praktykę prywatną i jednocześnie zatrudnionych przez rady miejskie jako urzędnicy od spraw zdrowotnych.

Lekarze radzieccy odpowiadali przede wszystkim za zdrowotność mieszkańców i kształtowanie warunków sanitarnych w danym mieście. Do ich obowiązków należało m.in. wizytowanie aptek oraz nadzór nad praktykującymi w mieście przedstawicielami zawodów medycznych, tzn. innymi lekarzami, chirurgami, akuszerkami, balwierzami, okulistami itd. Ponadto realizowali oni zadania z zakresu medycyny sądowej, prowadząc sekcje zwłok i obdukcje. Natomiast w trakcie zaraz odpowiadali za organizowanie służb przeciwepidemicznych oraz przygotowywanie i publikowanie drukiem niewielkich książeczek z poradami, jak należy chronić się przed chorobą, a w sytuacji zachorowania – jak postępować i jak się leczyć. Co ciekawe, niektórzy z nich wydawali także rozprawki informujące, w jaki sposób polepszać stan sanitarny we wszystkich miastach Europy. Do takich doktorów należał Johannes Struppius z Frankfurtu nad Menem, który w 1573 r. wydał bardzo popularną w Prusach Królewskich rozprawkę Nützlichen Reformation zu guter Gesundheit und christlicher Ordnung.

W Toruniu urząd lekarza miejskiego pojawia się po raz pierwszy w 1408 r. Za swoją posługę, która obejmowała opiekę nad chorymi i kierowanie szpitalami, ówczesny Stadtphysicus otrzymywał roczną pensję w wysokości piętnastu guldenów. Natomiast od XVI do XVIII w. w grodzie Kopernika działało aż dwudziestu dwóch fizyków miejskich. Jednym z nich był powołany na ten urząd w 1704 r. doktor filozofii i medycyny Johann Theodor Meissner.

Wczesną wiosną Meissner złożył przysięgę przed rajcami toruńskimi, że będzie kurować wszystkich mieszkańców miasta, w tym ludzi biednych i ubogich, że będzie ich wszystkich pocieszać i im doradzać. Będzie również egzaminować chirurgów miejskich, lekarzy od ran, czyli felczerów, oraz akuszerki, sprawdzając ich umiejętności praktyczne i wiedzę teoretyczną. Lekarz miał również brać udział w obdukcjach i sekcjach zwłok, odwiedzać wszystkie szpitale miejskie oraz sprawdzać, czy niczego w nich nie brakuje, a także co najmniej raz w roku wizytować lokalne apteki, opracowywać taksy leków, kontrolować wszystkich pojawiających się na jarmarkach obwoźnych handlarzy medykamentami i empiryków itd. Za wykonywaną pracę na rzecz Torunia Meissner otrzymywał dwieście florenów rocznego salarium wypłacanego... w czterech ratach po pięćdziesiąt florenów.