Liberum veto – Wolne „nie pozwalam”
Liberum veto – Wolne „nie pozwalam” - Galeria zdjęć
Liberum veto rozumiano powszechnie jako prawo zrywania obrad sejmu wskutek protestu (veto) jednego posła. Nie musiał on podawać jego powodów. Istnienie prawa dopuszczającego pojedyncze veto wymagało jednomyślności uchwał sejmowych, ponieważ protest w jednej sprawie unieważniał wszystkie postanowienia sejmu. Liberum veto miało swoich przeciwników: Stanisława Leszczyńskiego, Hugona Kołłątaja, Stanisława Staszica. Obowiązywało od 1652 r. (wtedy po raz pierwszy obrady zostały zerwane) do przyjęcia Konstytucji 3 Maja 1791 r.
Przez około 140 lat liberum veto uważano za podstawę złotej wolności (aurea libertas), za gwarancję normy prawnej: Nihil de nobis sine nobis (Nic o nas bez nas), której źródłem były Statuty nieszawskie (1454 r.), zobowiązujące króla m.in. do niewydawania nowych ustaw i niezwoływania pospolitego ruszenia bez zgody sejmików.
Polecane artykuły
-
Fundamenty sarmatyzmu: aurea libertas i mores maiorum
Panujące w ówczesnej Rzeczypospolitej przekonanie, że wolność jest największą wartością, to starożytna rzymska idea, którą przeszczepiono na grunt polski. Do jej rozpowszechnienia przyczyniła się popularność dzieła rzymskiego historyka, Tytusa Liwiusza pt
-
Monteskiusz – marność i wszystko marność
Karol Ludwik Monteskiusz (1689–1755) był jednym z najwybitniejszych myślicieli politycznych XVIII w., a jego koncepcja trójpodziału władzy zachowuje aktualność do dzisiaj, stanowiąc między innymi podstawę systemu politycznego Stanów Zjednoczonych.Jak więk
-
Jean-Jacques Rousseau i „piękne prawo liberum veto”
„Monarchie, republiki, wszystkie te narody o tak świetnych instytucjach, wszystkie te pięknie zrównoważone rządy są zgrzybiałe, zagrożone bliską śmiercią; a Polska, kraj wyludniony, spustoszony, uciemiężony…, wydany na łup nieszczęściom i anarchii, tryska
