Na kawę do Wilanowa

Na kawę do Wilanowa

„Powszechna dam tutejszych dziś promenada i plezyr do Wilanowa na kawę za czerwonego złotego do Książęcego Burgrabiego” – donosił z oświeconej Warszawy 31 stycznia 1782 r. w swojej pisanej gazetce Teodor Ostrowski, podówczas 32-letni pijar, znakomity jurysta i pedagog Collegium Nobilium.

Przekazana ploteczka, pomimo niemożności ustalenia dziś nazwiska owego burgrabiego, przynosi jednak ciekawą informację, ile kosztowała wówczas porcja kawy (choć i tu przydałoby się sprecyzowanie przeciętnej objętości jednej filiżanki). Wiadomo natomiast, że Wilanów był w tamtym czasie własnością księcia Augusta Czartoryskiego (1697–1782), wojewody ruskiego i młodszego brata kanclerza Michała Fryderyka. Widocznie książę August prowadził kawiarnię dla gości z wielkiego warszawskiego świata, odwiedzających pałac Jana III Sobieskiego.

Nie oznaczało to bynajmniej, iż w samej Warszawie brakowało pijalni kawy. Sporą popularnością cieszyła się kawiarnia „Pod Złotym Orłem”, prowadzona przez siedem sióstr. W 1782 r. powstała pierwsza kawiarnia w ogrodzie, usytuowana dość daleko za miastem, tzw. „Wiejska Kawa” (przy dzisiejszej ulicy Wiejskiej, mniej więcej tam, gdzie wznosi się obecnie gmach Sejmu), założona przez wdowę Neybert. Inna kawiarnia z ogródkiem, utrzymywana przez niejaką Kolsonową, mieściła się za rogatkami wolskimi. W 1790 r. przybyła jeszcze jedna, już bliżej miasta, na Nowolipiu u Okoniowej.

Jaką wartość miał w 1782 r. jeden czerwony złoty? Dla porównania: w Warszawie w październiku 1771 r. kuchmistrzowi Grübel podług rachunku za wydany bankiet wypłacono 11 czerwonych złotych, w tym m. in. 3 czerwone złote „za ośm talerzy cukrów i konfitur”, a jeden „za owoce”.

Polecane artykuły

1 / 3
    • Silva Rerum

      Błoto dla mętów społecznych, czyli trudne początki kawy

      Dla jednych szkodliwa używka, o której duc de Saint-Simone napisał błoto, dobre co najwyżej dla mętów społecznych, dla drugich konieczny element każdego poranka. Odkąd kawa pojawiła się w salonach królewskich, pracowniach intelektualistów oraz artystów, a

      Kolorowe współczesne zdjęcie. Przedstawia złoty serwis do kawy lub herbaty na złotej tacy. Naczynia bogato zdobione dekoracją figuratywną i roślinną.
    • Silva Rerum

      Jerzy Franciszek Kulczycki – założyciel pierwszej kawiarni w Wiedniu

      Jerzy Franciszek Kulczycki (właściwie Kolczycki lub Kólczycki, ok. 1640 – 1694), tłumacz języka tureckiego i dragoman Kompanii Handlu Wschodniego, zapisał się w dziejach polskich i austriackich niemal równolegle jako bohaterski posłaniec z oblężonego w 16

      Grafika. Portret stojącego we wnętrzu mężczyzny we wschodnim stroju. Po prawej stronie kolumna i okno, po lewej kotara. Mężczyzna trzyma w ręce róg. Jest to portret Jerzego Franciszka Kulczyckiego.

    Słowa kluczowe