Ogród fruktyfikujący króla Jana i królowej Marysieńki

Po obu stronach dziedzińca pałacowego utworzony został kwaterowy ogród owocowo-warzywny, tak zwany „ogród fruktyfikujący”. Były to symetrycznie skomponowane ogrody z niewielką ilością kwiatów, głównie lawendy. Pośrodku każdego pasma ogrodu znajdowała się studnia ułatwiająca pracę ogrodnikom królewskim.

Poszczególne kwatery owego ogrodu fruktyfikującego obsadzano różnymi warzywami, m.in. melonami (Cucumis melo), karczochami (Cynara scolymus), drzewami owocowymi. W źródłach możemy przeczytać opisy sadów, w których „owoców różnych siła: gruszek, iabłek, wiszen, sliw, wina, brzoskwiń” . Były tam też morele, jabłka zwane moskiewskimi i francuskimi oraz różnego rodzaju zioła: bazylia, tymianek, dziurawiec, hyzop, kminek, kolendra, lubczyk, majeranek, mięta i wiele innych.

Ogród użytkowy znajdował się także w części południowej rezydencji. Wybudowano tam figarnię i pomarańczarnię, gdzie przechowywano figi (Ficus carica, migdały (Amygdalus communis), morwy (Morus) oraz drzewka cytrusowe: pomarańcze (Citrus aurantium) i cytryny (Citrus limonium), które latem wystawiano do ogrodu.

O tym, że w ogrodach Wilanowskich znajdowały się cytrusy oraz prawdopodobnie kasztany jadalne, świadczy list króla do żony, królowej Marysieńki:

„Ciokolatę jeśli Wć masz, moja duszo, przyślij mi Wć; tylko by garnuszka potrzeba, choćby wziąć ten u M. des Noyers, a taki mu odrobić kazać; także i to drewno do kłócenia albo zamieszania. Cytryny, pomarańcze, kasztany jeżeliby były, przyślij mi Wć moja duszo...”(list Jana Sobieskiego do Marysieńki z 25 lipca 1665).

W tej części ważne miejsce zajmowała również Góra Bachusowa porośnięta winoroślą: „Na południe od pałacu przez ogród włoski wiodło przejście do gospodarczej części rezydencji. Składał się na nią ogród użytkowy i folwark. W obrębie ogrodu użytkowego wyróżnić można pomarańczarnie i figarnię oraz górę Bachusową. Była tu urządzona jakoby piwnica, zawierająca zimne schowki na różnego rodzaju napoje, łagodne i wyskokowe”.

Źródło ilustracji (wizerunek ogórka i agrestu): © 1995-2005 Missouri Botanical Garden http://www.illustratedgarden.org