Pomocnicy podskarbiowscy
Pomocnicy podskarbiowscy - Galeria zdjęć
Ze względu na rodzaj wykonywanych obowiązków i zakresu spraw, podskarbiowie wspomagani byli przez spory aparat urzędniczy. Najważniejsi i bezpośrednio związani z podskarbiami byli pisarze skarbowi (notarii thesauri supremi) – dwóch w Koronie i trzech na Litwie. Co ciekawe nie określono kompetencji pisarzy, stąd podskarbiowie traktowali ich jako konkurentów i kontrolerów, domagając się zniesienia tego zbędnego według nich urzędu.
Nadzorem menniczym i kierownictwem mennicy, wymianą pieniędzy i ich kursem zajmował się mincerz (magister monetae, monetarius numularis, negotiator pecuniarum). Czasem określano go jako myncarz albo mińcarz. Innymi urzędnikami podległym podskarbiemu byli dyspensatorzy i kuratorzy. Pierwsi zajmowali się wydatkami skarbu, drudzy czuwali nad poszczególnymi częściami skarbu królewskiego. Zbieraniem podatków zajmowali się poborcy, inaczej zwani pobiercami i biercami (collectores, exactores, questores). Początkowo poborcy podatkowi byli mianowani przez podskarbiego, za zgodą króla i sejmu. Z czasem to sejmiki decydowały, kto ma zajmować się ściąganiem podatków. Od 1703 roku prawo nominowania poborców powróciło do podskarbich. W XVI wieku pomocnikiem poborcy był subkolektor. Poborem ceł i myt zajmowali się celnicy i mytnicy (thelonarii), którzy byli w pełni zależni od podskarbiego. Urzędnicy ci mogli się rekrutować wyłącznie z osiadłej szlachty, z wyłączeniem duchownych i Żydów. Pracę celników nadzorowali superintendenci, którzy byli mianowani przez podskarbich, a od 1764 roku przez Komisje Skarbowe. Ze swych czynności polegających na zbieraniu ceł z poszczególnych komór celnych i nadzorowaniu prawidłowej pracy celników, składali sprawozdanie przez Trybunałem Skarbowym w Radomiu.
Polecane artykuły
-
Podskarbi nadworny (vicetresaurarius)
Zastępcą podskarbiego wielkiego był podskarbi nadworny. Zajmował się on zarządem dóbr stołowych króla oraz prywatną szkatułą władcy, zarządzał także sprawami gospodarczymi dworu, w tym inwentarzem i wypłatą pensji dla dworzan. Kompetencje podskarbiego nad
-
Podskarbi koronny (thesaurarius)
Bezpośrednim poprzednikiem podskarbiego był skarbny, który zajmował się skarbem książęcym. Urząd podskarbiego wielkiego powołał Kazimierz Wielki, wywyższając w ten sposób podskarbiego krakowskiego. Zygmunt August zaś, utworzył analogiczny urząd dla Litwy.
