Pompa funebris Adama Mikołaja Sieniawskiego we Lwowie i Brzeżanach w 1726 r.

Pompa funebris Adama Mikołaja Sieniawskiego we Lwowie i Brzeżanach w 1726 r.

Jak wiadomo, pogrzeby szlacheckie w dawnej Rzeczypospolitej należały do jednych z najbardziej spektakularnych i kosztownych uroczystości. Szczególnie okazałe były pogrzeby zmarłych należących do magnaterii, do stanu senatorskiego. Jedną z najświetniejszych takowych „imprez” (zwano je pompa funebris) w XVIII w. urządzono z okazji śmierci i pogrzebu hetmana wielkiego koronnego i kasztelana krakowskiego Adama Sieniawskiego w 1726 r. Anonimowy świadek napisał o niej: bez żadnej emphasim [przesady] mówić się może, że ani wspanialszego ani pobożniejszego, ani we wszystkim mądrzej zordynowanego [zaplanowanego] pogrzebu za pamięci naszej w Polszcze nie widzieliśmy. Uroczystości odbyły się najpierw we Lwowie a następnie w sercu rodzinnych dóbr zmarłego – w Brzeżanach. Znamy je z obfitych źródeł – rękopiśmiennych i drukowanych, zebranych razem przez Rafała Nestorowa. Podążymy za tym badaczem, uzupełniając jego wywód o informacje podane przez innych autorów.

Cały artykuł dostępny w formacie pdf.

Polecane artykuły

1 / 3
    • Silva Rerum

      Pompa funebris w staropolskich relacjach pogrzebowych

      Kultura sarmackiego baroku ze swoją nadzwyczajną widowiskowością i skłonnością do ostentacji nadała specyficznych cech rozmaitym zwyczajom i obyczajom rodzinnym, kultywowanym z niezwykłą starannością przez wszystkie niemal grupy społeczne. Tradycyjnie wią

      Grafika przedstawia wnętrze kościoła lub pałacu pośrodku którego znajduje się podest z baldachimem. Na sklepieniu tego wnętrza rozpięty jest drugi baldachim. Na posadzce stoją ludzie. Pod grafiką napisy. Jest to Castrum Doloris wystawione w kościele św. Stanisława w Rzymie na egzekwie po śmierci Jana III Sobieskiego.
    • Silva Rerum

      Pani godna a pobożna – wizerunek szlachcianki w staropolskich mowach pogrzebowych

      Ważnym elementem staropolskiego ceremoniału pogrzebowego były oracje pogrzebowe – kazania, mowy, panegiryki i epitafia, których początków należy szukać w czasach antycznych. Zawierają one cenne informacje o zwyczajach pogrzebowych, bogaty materiał genealo

      Portret trumienny Katarzyny Lubańskiej. Kobieta ma na głowie czarny kaptur i czarną czapkę, przy twarzy delikatną, białą koronkę. Ma bladą twarz i ciemne oczy. Po prawej stronie obrazu herb i napisy. Obraz zamknięty w czarną, sześciokątną ramę.
    • Silva Rerum

      Pogrzeb Sarmaty

      Wśród postanowień spisywanych na kartach testamentów z XVII i XVIII w. szczególną wagę przywiązywano do odpowiedniej organizacji pogrzebu. Decyzje autora testamentu dotyczące ostatniej posługi mogły rozrosnąć się czasem do szczegółowego scenariusza uroczy

      Castrum doloris Marii Klementyny Sobieskiej. Dekoracyjnie wystawna forma katafalku przygotowanego dla odprawiania uroczystości pogrzebowych (żałobnych). Rycina Baldassare'a Gabbuggianiego.
    • Silva Rerum

      Pogrzeb króla Jana III Sobieskiego

      Wiadomość o śmierci zwycięzcy spod Wiednia szybko dotarła do Krakowa; już 3 lipca 1696 r. rajcy zdecydowali, iż uroczystości żałobne odbędą się w Farze Mariackiej. W przystrojonym prezbiterium, rozjaśnionym jarzącymi się świecami, wybudowano okazałe castr

      Rycina przedstawia wnętrze kaplicy w której znajduje się sarkofag. Jest to sarkofag króla Jana III Sobieskiego. Po bokach, za kolumnami, po prawej i po lewej stronie znajdują się dwie trumny.

    Słowa kluczowe