Stosunek szlachty do sejmu
Stosunek szlachty do sejmu - Galeria zdjęć
W XVI wieku utwierdza się stosunek szlachty do sejmu jako strażnicy i gwarancji jej wolności, uznawanej za podstawę stosunków wewnętrznych, zwłaszcza tych zachodzących między szlachtą a władcą. W tym okresie szlachta dąży do praktycznej realizacji praw i swobód, które uzyskała u schyłku średniowiecza. Z tego punktu widzenia najważniejsza była wydana w 1505 roku konstytucja nihil novi, dzięki której sejm otrzymał kompetencje prawotwórcze, oraz przywilej neminem captivabimus, który zapewniał szlachcicowi ochronę przed ewentualną samowolą lokalnego aparatu władzy monarszej. Dawało to szlachcie pewność siebie w przedstawianiu przed majestatem królewskich nawet bardzo krytycznych wniosków. Jedynym hamulcem stawały się w tym momencie kultura polityczna i respekt dla osoby monarchy. Prawo do krytyki politycznej, swobodnej wypowiedzi i wolnego stanowienia o sobie uważane było, czasem aż do przesady, za podstawowe prawo jednostki i nieodzowny czynnik dobra publicznego.
Jednak nawet w tym okresie rozkwitu polskiego systemu parlamentarnego można było spotkać się z ostrą krytyką sejmu. Jak powiedzieć miał Stanisław Karnkowski, biskup kujawski i znany polityk: „Sejmy się nie popisujemy, boć co sejm, to gorszy, a z utratą i pośmiewiskiem wszystkich”. Niektórzy autorzy piszący o Polsce XVI-wiecznej porównują atmosferę sejmików i sejmów do tej panującej na jarmarkach czy wielkich przyjęciach.
Polecane artykuły
-
Organizacja sejmu w XVI wieku
Wiek XVI jest okresem licznych i ważnych przemian w polskim sejmie, z których większość miała ogromne znaczenie dla późniejszego funkcjonowania polskiego parlamentaryzmu. Na ten czas przypada ustabilizowanie się składu izby senackiej (rzymskokatoliccy bis
-
Sejm i senat – wzajemne relacje
Na dawnych sejmach często bardzo napięte i nieprzyjazne stosunki panowały między posłami a senatorami. Wynikały one z faktu, że, szczególnie w początkach XVI wieku, posłowie postrzegani byli w senacie jako poddani, których rola powinna ograniczać się do a
-
Relacje między szlachtą a królem
Stosunek XVI-wiecznej szlachty do osoby króla, na pozór paradoksalny i wewnętrznie sprzeczny, był w rzeczywistości bardzo złożony i stanowił istotny składnik szlacheckiej postawy politycznej. Wynikał on z ówczesnej mentalności, doświadczenia historycznego
-
Brak punktualności na sejmach
Stosunek dawnych posłów na sejm do czasu był, łagodnie mówiąc, raczej swobodny. Obrady nigdy chyba nie rozpoczęły się w wyznaczonym terminie, ponieważ trzeba było czekać na spóźniających się. Najbardziej punktualnym uczestnikiem obrad był zazwyczaj król,
