Konstytucje czasowe i wieczyste

Od końca XV stulecia stanowieniem prawa zajmował się sejm. Uchwały sejmu zwano konstytucjami. Rozróżniano dwa typy konstytucji: czasowe i wieczyste. Te pierwsze miały z góry określoną moc obowiązującą, drugie zaś takiego ograniczenia nie posiadały. Choć to sejm uchwalał konstytucje, były one wydawane w imieniu monarchy. Początkowo redagowano je po łacinie, ale od 1543 roku wyłącznie po polsku. Społeczność szlachecka mogła się z nimi zapoznać, bowiem zredagowane uchwały drukowano i rozsyłano do urzędów grodzkich w poszczególnych ziemiach i województwach. Tam były wpisywane lub wklejane (oblatowanie) do ksiąg grodzkich − relacji. Od końca XVI wieku przyjęto zasadę traktowania wszystkich uchwał sejmu jako całość. Z czasem zasada ta doprowadziła do niebezpiecznej praktyki, ponieważ nasilające się zjawisko zrywania sejmów, prowadziło do niweczenia wszystkich przyjętych przez zerwany sejm uchwał.

Miano konstytucji wieczystych rezerwowano dla najważniejszych norm prawnych, które z czasem, wraz z przywilejami dla szlachty, zaczęto traktować jako nienaruszalne fundamenty ustroju prawnego Rzeczpospolitej. Taką właśnie konstytucją wieczystą były artykuły henrykowskie z 1573 roku (od 1632 roku zostały złączone w jeden akt prawny z pactami conventami).