Marszałek cenzorem
Marszałek cenzorem - Galeria zdjęć
Zadanie kontroli druku należało do marszałka wielkiego koronnego. Wbrew pozorom słabej władzy wykonawczej, która nad niczym nie panuje, urząd marszałkowski działał szybko i skutecznie. Wynikało to z dużych kompetencji marszałka, zwłaszcza w zakresie władzy policyjnej w stolicy i miejsca przebywania monarchy. Marszałek także rozstrzygał wszelkie sprawy dotyczące naruszenia bezpieczeństwa publicznego. Jego wyroki były szybkie i nieodwołalne, a ich wykonanie zapewniała chorągiew marszałkowska. Niezwykle sprawny na swym urzędzie był Franciszek Bieliński, któremu Warszawa zawdzięcza tak wiele. W okresie stanisławowskim marszałkowstwo wielkie koronne dzierżył Stanisław Lubomirski, a po nim Michał Wandalin Mniszech, zaś marszałkowstwo wielkie litewskie Władysław Gurowski.
Kontrola druków, pomimo nielicznego aparatu administracyjnego, była bardzo sprawna. Podczas bezkrólewia po śmierci Augusta III, sprawujący funkcje interrexa, prymas Aleksander Łubieński, zapowiedział w swym uniwersale, że prasa będzie „rewidowana”, a wątpliwe wiadomości nie będą drukowane. Podobna blokada informacji miała miejsce w 1768 roku. Wówczas to jedyna stołeczna gazeta „Wiadomości Warszawskie” dopiero po pół roku podała informacje o zawiązaniu konfederacji barskiej i działalności „spiskowców barskich”.
Polecane artykuły
-
Potockiego kłopoty z cenzurą
Podczas przeprowadzania kontroli druków urząd marszałkowski nie traktował jednakowo wszystkich „inkryminowanych” wydawców. Ci mniej wpływowi nie mogli liczyć na wyrozumiałość, a decyzja była podjęta szybko i nie podlegała rewizji. Inaczej było z najważnie
-
Cenzura po polsku
Słowo może być równie silnym argumentem, jak oręż czy siła fizyczna. Dopóki nie było druku, słowo pisane nie posiadało większego oddziaływania, ponieważ dostęp do niego miało bardzo niewielkie grono ludzi. Wynalazek Gutenberga znacznie rozszerzył jednak k
-
Marszałek koronny (mareschalcus Regni Poloniae)
Urząd marszałka koronnego sięga swoją genezą wczesnego średniowiecza. Początkowo do jego kompetencji należało zajmowanie się dworem monarszym i sprawami władcy. W początku XV stulecia ostatecznie ukształtował się zakres spraw, jakimi miał się zajmować i u
