„Obiecują, to czego nie spełniają”. Nauki hermetyczne w Europie i Polsce od XV do XVIII w.

„Obiecują, to czego nie spełniają”. Nauki hermetyczne w Europie i Polsce od XV do XVIII w.

Nauki tajemne, czyli hermetyczne były w średniowieczu utożsamiane z alchemią i astrologią. Burzliwy rozwój takich nauk, i im pokrewnych, jak chemia czy matematyka, przypadł na okres Odrodzenia. Alchemia była samoistną nauką, ale miała także wypełniać służebne zadania wobec medycyny. Ucieleśnieniem takich poglądów był chociażby twórca farmakologicznego kierunku w medycynie – Theophrastus Paracelsus. Hermetyści zostali potępieni przez kościół, ale nie wpłynęło to na rozwój ich dziedziny, ponieważ możni i władcy, marzyli o wynalezieniu kamienia filozoficznego, czy transmutacji (tzn. doskonalenia metali). Alchemią interesowali się m.in. cesarz Rudolf II czy Zygmunt III Waza. W Polsce hermetyzm rozwijał się bardzo prężnie. Nie funkcjonowały tu trybunały inkwizycyjne, a w Krakowie dział uniwersytet, z założoną przez Marcina Króla z Żurawicy katedrą astrologii, która wypuściła całą plejadę doskonałych absolwentów. Krakowski ośrodek astrologiczny szybko zyskał sławę w całej Europie. Tu właśnie mieli kształcić się Johann Faust czy Lorenz Dhur-Twardowski. Z Akademii Krakowskiej wywodzili się też Adalbert z Opatowa i Mikołaj Wodka z Kwidzyna wykładający astrologię w Bolonii, Jan z Oleśnicy uczący w Wiedniu i Kasper Goski, słynny z przepowiedni klęski Turków pod Lepanto. Pod Wawelem, prócz akceptowanej przez kościół astrologii, rozwijała się zabroniona alchemia. Wiązało się to z rozwojem fakultetu medycznego i działalnością najsłynniejszego polskiego alchemika – Michała Sędziwoja. XVII stulecie przyniosło regres w dziedzinie nauk hermetycznych, a ponowny ich rozkwit przypadł na wiek Oświecenia.


Polecane artykuły

1 / 3
    • Silva Rerum

      Od empirii i magii do medycyny nowożytnej

      Jak powszechnie wiadomo, wszyscy Polacy znają się na dwóch rzeczach: polityce i medycynie. Opinia ta była zapewne aktualna także w wiekach wcześniejszych. Świadczą o tym spisy prywatnych księgozbiorów XVII i XVIII wieku, w których oprócz dzieł religijnych

      Fragment obrazu olejnego. Przedstawia czaszkę, księgę i zapaloną świecę.
    • Silva Rerum

      Pracownia alchemika

      Słowo alchemia jest pochodzenia arabskiego, pierwotnie miało oznaczać „sztukę pochodzącą z kraju Khem” (czyli Egiptu); według innej opinii źródłem nazwy ma być greckie słowo chimia, określające sztukę topienia i łączenia metali.Alchemicy poszukiwali od wi

      Karta z księgi z grafiką. Przedstawia wnętrze z kominem i stojącego przed nim mężczyznę. Wokół różne sprzęty i przedmioty. Mężczyzna stoi przy ogniu i coś wytapia. Pod grafiką tekst w obcym języku.

    Słowa kluczowe