Paryski pobyt Józefa Lubomirskiego (1706)

Józef Lubomirski herbu Szreniawa był synem marszałka wielkiego koronnego, pisarza i poety Stanisława Herakliusza z jego drugiego małżeństwa z Elżbietą Denhoffówną, przyrodnim bratem jednej z właścicielek Wilanowa, kasztelanowej krakowskiej, hetmanowej wielkiej koronnej Elżbiety Sieniawskiej. Z pierwszego małżeństwa z Zofią Opalińską Stanisław Herakliusz Lubomirski doczekał się córki Elżbiety, z drugą żoną miał trzech synów: późniejszego wojewodę krakowskiego Teodora, Franciszka i Józefa. Józef Lubomirski znany jest jako późniejszy dziedzic Przeworska, od 1720 r. był starostą cieszkowskim, w 1726 r. uzyskał urząd wojewody czernihowskiego, zmarł w 1732 r.

W rodzinie Lubomirskich tradycyjnie już wysyłano synów w zagraniczną podróż edukacyjną, będącą uzupełnieniem wykształcenia uzyskanego w szkołach i kolegiach Rzeczypospolitej. Miejsce nieżyjących rodziców Józefa Lubomirskiego przejęła w tym czasie jego starsza, przyrodnia siostra, hetmanowa Elżbieta Sieniawska. Zadbała ona o niezbędne dopełnienie edukacji swego młodszego brata i latem 1705 r. wysłała Józefa Lubomirskiego do Paryża. W notatkach z podróży po Rzeczypospolitej spisanych przez sekretarza Pierre’a des Alleurs, posła francuskiego przy księciu węgierskim Franciszku II Rakoczym pojawia się wzmianka, że na prośbę Elżbiety Sieniawskiej zabrał on ze sobą do Francji jej brata Józefa „by przyswoił tamten język i obyczaje”. W sierpniu 1705 r. wyjechali oni z Łubnic, odwiedzili jeszcze Puławy i Wilanów, następnie przez Warszawę, Toruń, Gdańsk, Berlin i Amsterdam udali się do Paryża. Można przypuszczać, że podobnie jak wielu innych przebywających nad Sekwaną mieszkańców Rzeczypospolitej Józef Lubomirski przez jakiś czas pobierał nauki w prestiżowym paryskim kolegium jezuitów od 1682 r. noszącym nazwę Collège Louis-le-Grand. Kolegium przeżywało w tym okresie swój rozkwit, pobierała w nim edukację młodzież z niemal wszystkich krajów Europy. W latach 1705–1706 funkcję rektora znanego kolegium pełnił Michel le Tellier, prowincjał francuskich jezuitów i spowiednik Ludwika XIV. W połowie marca 1706 r. syn Stanisława Herakliusza Lubomirskiego opuścił jednak kolegium jezuitów i przeniósł się do jednej z paryskich akademii, kontynuował on edukację w znanej i popularnej wśród Polaków akademii przy rue Egout, którą kierowali François du Gard de Longpré i Jean Bernardy. Podobnie jak inni młodzi szlachcice przyrodni brat Elżbiety Sieniawskiej pobierał w Paryżu lekcje szermierki, języka francuskiego, tańca, gry na flecie oraz matematyki.

W małżeństwie z Teresą z Mniszchów Józef Lubomirski pozostawił synów Stanisława i Antoniego, którzy odebrali odpowiednią dla swej pozycji edukację – kolejno było to kolegium pijarów, akademia rycerska w Legnicy, wreszcie stosowny wyjazd na zachód Europy, do Turynu i wreszcie, śladem ojca – do Paryża.