Prezenty wspomagające zabiegi dyplomatyczne u sułtana tureckiego

Prezenty wspomagające zabiegi dyplomatyczne u sułtana tureckiego

W swoim dziele „Theatrum ceremoniale” niemiecki historyk i prawnik Johann Christian Lünig (1662–1740) opisał ceremoniał obowiązujący na dworze sułtana tureckiego. „Posłów lub rezydentów innych książąt [oprócz cesarskich], którzy bardziej są od niego [sułtana] oddaleni, i tylko z powodu różnych czynności i handlu, jak Holendrzy, Francuzi czy Anglicy są wysyłani, nie przyjmuje on [sułtan] w ten sposób [dając prezenty w zamian]. Sułtan przyjmuje ich z ich prezentami, które z uwagi na zwyczaj nazywa swoim prawem, i nie czuje się zobowiązany, dawać inne w zamian, ponieważ jak twierdzi, traktaty, które z nimi zawiera, są wystarczającą korzyścią dla ich poddanych”.

Sułtan uznawał, że otrzymywanie prezentów od zagranicznych poselstw jest jego prawem, a od bogactwa składanych mu podarunków niejednokrotnie zależała pomyślność ambasady. Dlatego według zwyczaju przekazywano prezenty przed audiencją. Hieronim Radziejowski, poseł króla Jana Kazimierza wysłany w 1667 r. na dwór sułtana Mehmeda IV, nie chciał jednak, aby przywiezione przez niego dary były traktowane jako haracz zapewniający pomyślność rozmów. Zamierzał przekazać sułtanowi prezenty po audiencji i osiągnięciu dyplomatycznych celów. Mehmed IV nie ustąpił jednak z uzurpowanego sobie prawa i Radziejowski zmuszony był podporządkować się regułom obowiązującego ceremoniału. 

Wśród najdroższych prezentów od króla polskiego dla tureckiego kajmakana znalazły się: duży, na półtora łokcia wysoki i tak samo szeroki stół wykonany ze srebra, dwie szkatuły z bursztynu, dwa duże srebrne i pozłacane świeczniki, i mały stół tzw. crédence. Sułtan naturalnie obdarzony został również licznymi prezentami, wśród których najkosztowniejszy był duży, srebrny, kunsztownie wykonany zegar wygrywający liczne melodie i duża szkatuła wykonana ze szlachetnego drewna, ozdobiona srebrem i wysadzana rubinami oraz turkusami. 

Polecane artykuły

1 / 3
    • Silva Rerum

      Droga posła Hieronima Radziejowskiego na dwór sułtana Mehmeda IV

      6 czerwca 1667 r. oficjalny poseł króla Jana Kazimierza, podkanclerzy koronny Hieronim Radziejowski wraz z licznym orszakiem dotarł do Adrianopola. Oficjalnym celem misji było doprowadzenie do zawarcia traktatu z sułtanem Mehmedem IV, Radziejowski miał je

      Grafika przedstawia widok miasta w orientalnym stylu. W tle góry i niebo z chmurami. Na samej góry napis: Adrianopol.
    • Silva Rerum

      Dzieje trudnej misji – poselstwo Hieronima Radziejowskiego do Turcji w 1667 r.

      Stosunki polsko-tureckie w połowie XVII w. układały się pokojowo. Imperium osmańskie przeżywało w latach 40. i 50. poważny kryzys polityczny, pogłębiany przez trudną wojnę z Wenecją o Kretę, dlatego nie wzięło bezpośredniego udziału w wojnie Chmielnickieg

      Stara grafika. Przedstawia wnętrze bogato zdobione orientalnymi ozdobami i grupę osób. Jest to mężczyzna na tronie i towarzyszący mu dostojnicy. To Muhammed IV w otoczeniu dworu.
    • Silva Rerum

      Poselstwo Hieronima Radziejowskiego do Turcji w 1667 roku

      Po zawarciu polsko-rosyjskiego rozejmu w Andruszowie (1667) w Stambule zapanował niepokój. Sułtańscy urzędnicy i wojskowi zaczęli podejrzewać, że porozumienie to może ściągnąć niebezpieczeństwo na ziemie turecko-tatarskie. Gniewne pomruki Półksiężyca były

      Rycina przedstawia popiersie mężczyzny w turbanie. Jest to Sułtan Mahomet IV, władca Turcji i zwierzchnik Chanatu Krymskiego. Rycina pochodzi z 19 wieku.
    • Silva Rerum

      Ceremonialny pokłon przed sułtanem tureckim

      Francuskie la révérece czy niemieckie die Reverenz pochodzi od łacińskiego czasownika vereri i oznacza „oddawać honor”. Na scenie barokowego theatrum ceremoniale rozumiano przez to pokłon składany przed osobą o wyższej randze. Relacje z różnych uroczystoś

      Stara grafika. Przedstawia wnętrze bogato zdobione orientalnymi ozdobami i grupę osób. Jest to mężczyzna na tronie i towarzyszący mu dostojnicy. To Muhammed IV w otoczeniu dworu.

    Słowa kluczowe