Wojewodzina ruska Joanna Jabłonowska

Joanna de Béthune (zm. 1744) była jedną z dwóch córek Ludwiki Marii d’Arquien de la Grange i markiza Franciszka de Béthune, siostrzenicą Marysieńki Sobieskiej. Ojciec Joanny wielokrotnie podejmował się poselstw z ramienia dworu wersalskiego, z polecenia Ludwika XIV pełnił misje dyplomatyczne we Wiedniu czy Sztokholmie, a od 1676 r. markiz de Béthune jako poseł francuski przebywał na terenie Rzeczypospolitej, rezydując wraz z rodziną w warszawskim Pałacu Kazimierzowskim. Poseł francuski, a zarazem szwagier króla Jana III nawiązał wtedy kontakty z hetmanem Stanisławem Jabłonowskim, relacje polityczne i towarzyskie miały zaowocować w przyszłości również związkiem małżeńskim zawartym przez córkę posła i syna hetmana.

W latach 1682–1688 młodzi synowie hetmana – Jan Stanisław i Aleksander Jan Jabłonowscy – odbyli grand tour, zagraniczną podróż edukacyjną po krajach Europy zachodniej. W tym czasie podtrzymywali znajomość z rodziną Béthune – w czasie ich paryskiego etapu edukacji i nauki w Collège Louis-le-Grand wielokrotnie spotykali się z całą rodziną francuskiego posła, również z jego synami i córkami, Joanną oraz Marią Krystyną (późniejszą żoną Stanisława Radziwiłła, po którego śmierci poślubiła Aleksandra Pawła Sapiehę). Znajomość na gruncie towarzyskim wkrótce miała zostać zakończona małżeństwem. Już w 1692 r. hetman Stanisław Jabłonowski próbował doprowadzić do skutku ślub swego najstarszego syna Jana Stanisława z siostrzenicą królowej. Rok później, 1 lutego 1693 r., Joanna poślubiła chorążego wielkiego koronnego, późniejszego wojewodę ruskiego Jana Stanisława Jabłonowskiego. Wesele syna hetmana Jabłonowskiego i córki markiza de Béthune odbywające się podczas sejmu grodzieńskiego odnotował w swoich zapiskach obecny wówczas Karol Stanisław Radziwiłł, dzięki nim wiadomo, iż dzień później „prezenta oddawano, za które dziękował Jm ksiądz Załuski portunc nominat płocki”, a 3 lutego odbyły się uroczyste „przenosiny w pałacu Jmci Pana wileńskiego”. Ślub uczcili m.in. związani z rodziną Jabłonowskich lwowscy jezuici, którzy wydali z tej okazji wykwintny łaciński panegiryk.

Joanna wielokrotnie odwiedzała rodzinną Francję, zarówno z rodzicami, jak i w późniejszym czasie, z mężem lub dziećmi. W 1700 r. Jan Stanisław Jabłonowski wraz z żoną wyruszył przez Niemcy, Holandię i Niderlandy do Francji, ich trasa podróży wiodła dalej do Italii. Towarzyszący im wówczas jezuita, kapelan nadworny Jabłonowskich Tomasz Perkowicz spisał niezachowany do dziś dziennik tej zagranicznej peregrynacji.

Małżeństwo doczekało się sześciorga dzieci: najstarszym synem Jana Stanisława Jabłonowskiego i Joanny de Béthune był późniejszy wojewoda rawski Stanisław Wincenty, dwaj młodsi to pełniący urząd wojewody bracławskiego Jan Kajetan i starosta kowelski Dymitr Aleksander. Z trzech córek Katarzyna Dorota Jabłonowska poślubiła podskarbiego wielkiego koronnego Franciszka Maksymiliana Ossolińskiego, Marianna została żoną Karola Fryderyka de la Tremouille, księcia de Talmont, natomiast Ludwika wstąpiła do lwowskiego klasztoru benedyktynek sakramentek. Małżeństwo Jabłonowskich należało do udanych i zgodnych, wojewoda ruski Jan Stanisław Jabłonowski w prowadzonej przez siebie korespondencji i swoich dziennikach wielokrotnie z uczuciem wspomina swoją żonę Joannę.

Wojewodzina ruska Joanna Jabłonowska zmarła we Lwowie w środę, 11 marca 1744 r. W dniu 18 marca 1744 r. we Lwowie rozpoczęły się uroczystości pogrzebowe wojewodziny, a wystawny i sprawowany z wielką pompą pogrzeb odbył się 21 marca u lwowskich jezuitów „przy wystawionym pięknie katafalku, i iluminacyi temu kościołowi wspaniale i bogato malowanemu przyzwoitej”.