Najlepiej zachowany wizerunek, uważany za pierwowzór replik autorskich bądź warsztatowych, znajduje się w Zamku Królewskim na Wawelu. Dwie inne wersje pochodzą z kolekcji muzeów warszawskich: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie oraz Muzeum Narodowego. Ponadto w zbiorach Zamku Królewskiego w Warszawie znajduje się kolejne przedstawienie monarchini – uznawane za kopię wersji wilanowskiej. W trakcie realizacji projektu do badań włączono piąty wizerunek królowej w podobnym stroju, ale przedstawionej w pełnej postaci. Obraz ten pochodzi z Katedry Wawelskiej – Bazyliki Archikatedralnej św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie.

1 / 3

    • Portret Anny Jagiellonki

      Portret królowej Anny Jagiellonki w białym welonie ze zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu

    • Portret Anny Jagiellonki

      Portret królowej Anny Jagiellonki w białym welonie ze zbiorów Parafii Archikatedralnej św. Stanisława B. M. i św. Wacława M.

    • Portret Anny Jagiellonki

      Portret królowej Anny Jagiellonki w białym welonie ze zbiorów Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

    • Portret Anny Jagiellonki

      Portret królowej Anny Jagiellonki w białym welonie ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie

    • Portret Anny Jagiellonki

      Portret królowej Anny Jagiellonki w białym welonie ze zbiorów Zamku Królewskiego w Warszawie

    Prace badawcze i konserwatorskie miały charakter interdyscyplinarny. Prowadzono je w ścisłej współpracy z wieloma specjalistami z różnych instytucji kultury i nauki. Założeniem projektu było przygotowanie kompletnej dokumentacji wizualnej i przeprowadzenie badań fizykochemicznych, co umożliwiło precyzyjne porównywanie dzieł. Odkrycia dotyczące techniki i technologii oryginalnych fragmentów, a także późniejszych zmian, zestawiano z archiwalnymi źródłami i dawną dokumentacją. Pojawiające się w trakcie badań hipotezy były dokładnie weryfikowane i szeroko omawiane przez historyków, historyków sztuki, konserwatorów oraz specjalistów od badań fizykochemicznych.

    Determinacja oraz życzliwość wszystkich zaangażowanych osób i instytucji pozwoliły na przeprowadzenie badań na niespotykaną wcześniej skalę. Nowe spojrzenie na dzieła Marcina Kobera, jego warsztatu i naśladowców oraz wnikliwa analiza technik malarskich umożliwiły przedstawienie nowych wniosków dotyczących atrybucji i opisu portretów królowej Anny Jagiellonki.

    Historia i badania

    Dzięki analizom fizykochemicznym i pracy specjalistów udało się nie tylko rozpoznać zastosowane pigmenty, ale także przywrócić kompozycji niemal pierwotny kształt oraz odsłonić cechy wskazujące na możliwe autorstwo jednego z najważniejszych malarzy portretowych XVI wieku – Marcina Kobera.
    Czytaj więcej

    Analizy i porównania

    Choć wszystkie portrety opierają się na tej samej koncepcji kompozycyjnej, różnią się detalami. Cztery z nich przedstawiają królową z podobną twarzą, co potwierdza, że ukazują tę samą osobę. Wizerunek z Katedry Wawelskiej jednak wyraźnie się różni – wygląda jak portret innej osoby lub młodszej Anny Jagiellonki. W przeszłości uznawano go za późniejszą kopię. Badania fizykochemiczne ujawniły jednak, że portret został przemalowany w XVIII w.
    Czytaj więcej

    Warsztat i technika

    Wszystkie analizowane obrazy wykazują zbliżoną paletę pigmentów, co może świadczyć o pochodzeniu z tej samej epoki. Nie jest to jednak jednoznaczny dowód, gdyż używane materiały były powszechnie stosowane zarówno w XVI, jak i XVII wieku.
    Czytaj więcej

    Konserwacja

    Projekt objął konserwację dzieła z kolekcji wilanowskiej. Badania dostarczyły niezbędnej wiedzy i wspomogły podjęcie kluczowych decyzji dotyczących działań konserwatorskich. Były one konieczne nie tylko z powodu naturalnych zmian wynikających z upływu czasu, ale także z powodu licznych uszkodzeń oraz efektów wcześniejszych prac konserwatorskich, które znacznie wpłynęły na wygląd obrazu.
    Czytaj więcej
    Zobacz wideo Film odtworzy się w serwisie YouTube w nowej karcie

    Projekt badawczy prowadzony przez Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

    we współpracy z:
    Zamkiem Królewskim na Wawelu – Państwowymi Zbiorami Sztuki
    Muzeum Narodowym w Warszawie
    Zamkiem Królewskim w Warszawie – Muzeum
    Parafią Archikatedralną św. Stanisława B.M. i św. Wacława M.
    Akademią Sztuk Pięknych w Krakowie

    Inicjatorka projektu: Dorota Folga-Januszewska

    Kuratorki projektu: Anna Guzowska, Dominika Walawender-Musz

    Badania historyczne: Krzysztof J. Czyżewski, Dorota Folga-Januszewska, Joanna Winiewicz-Wolska, Michał Witkowski, Agnieszka Woźniak-Bartyzel, Anna Ziemlewska

    Badania technologiczne: Jacek Bagniuk, Maria Goryl, Anna Guzowska, Barbara Leszczyńska, Eva Svobodova, Sylwia Svorová Pawełkowicz, Barbara Wagner z zespołem, Małgorzata Walczak

    Dokumentacja wizualna i badania w światłach analitycznych: Eryk Bunsch, Paweł Gąsior, Anna Guzowska, Agnieszka Indyk, Tomasz Łojewski, Kamil Radomski, Zbigniew Reszka, Roman Stasiuk, Aleksandra Tobiasz, Karol Witkowski

    Konsultacje: Angelika Bogdanowicz-Prus, Regina Dmowska, Anna Guzowska, Oliwia Buchwald-Zięcina

    Prace konserwatorskie przy portrecie z kolekcji wilanowskiej: Regina Dmowska, Roman Orłowski

    Projekt aranżacji wystawy: Barbara Kowalewska

    Realizacja wystawy: Rafał Krauze – PERFECT EVENTS

    Informacja i promocja: Maria Gintrowska, Elżbieta Grygiel, Katarzyna J. Kowalska, Marcin Wielgo

    Współpraca: Karolina Alkemade, Ireneusz Bazelak, Norbert Beresiński, Katarzyna Braun, Łukasz Brutkowski, Piotr Czerkwiński, Katarzyna Choińska, Joanna Dziduch, Jacek Garszczal, Hubert Fijołek, Ewa Jakubowska, Marta Jarzyna, Agnieszka Jastrzębska, Marzena Kamińska, Anna Karwowska-Konopa, Katarzyna Kobryń, Elżbieta Kuik-Sobiech, Ewa Kulik, Anna Kwiatkowska, Jarosław Kulpiński, Tomasz Majcherek, Marta Malesa, Martyna Miroszewska, Elżbieta Modzelewska, Ewa Mostowicz-Kapciak, Marya Nawrocka-Mierzwa, Kamila Misiejuk, Waldemar Nowak, Małgorzata Ordakowska, Anna Ostrowska, Magdalena Pasternak-Zabielska, Agnieszka Pawlak, Ewa Pisarewicz, Elżbieta Podgórska, Michał Rogoziński, Beata Ruszkarska, Krzysztof Sirko, Bartłomiej Stasiak, Monika Tyc, Szymon Wawrzonkiewicz, Krzysztof Wolny, Anna Zaborska

    Partnerzy projektu

    Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach dotacji celowych

    „Prace badawcze i konserwatorskie przy wilanowskich Rubensianach oraz portretach Anny Jagiellonki ze zbiorów polskich”.

    „Realizacja projektów Rubensiana. Fascynacje kolekcjonerskie w Polsce XVII-XXI w. oraz Portrety Anny Jagiellonki w stroju wdowim w zbiorach polskich”.

    Biało-czerwona flaga Polski, godło Polski, logotyp Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego