Ludwik XIV i jego plany wobec Rzeczypospolitej
Ludwik XIV i jego plany wobec Rzeczypospolitej - Galeria zdjęć
W XVII w. Rzeczpospolita zajmowała szczególne miejsce w polityce zagranicznej Francji. Rozwój stosunków między obu krajami przypadł na drugą połowę stulecia i objął swym zasięgiem dziedziny polityki, gospodarki oraz kultury. Dotychczas kwestie Europy Środkowo-Wschodniej nie wzbudzały większego zainteresowania francuskich królów. Mimo bliższych kontaktów wciąż żywa w pamięci obu narodów była elekcja Henryka Walezego, dla Polaków pierwszego króla elekcyjnego (w dodatku cudzoziemca), dla Francuzów ostatniego koronowanego Walezjusza.
Pierwsze symptomy zainteresowania francuską dyplomacją w XVII w. pojawiły się w okresie rządów kardynała Richelieu podczas wojny trzydziestoletniej. Próby przeforsowania swojej polityki na dworze Władysława IV, jakkolwiek korzystne dla Polski, były przedwczesne i zakończyły się skandalem (pojmanie i uwięzienie królewicza Jana Kazimierza z rozkazu kardynała Richelieu). Szansę na poprawę wzajemnych relacji przyniósł mariaż francuskiej księżniczki Ludwiki Marii Gonzagi z Władysławem IV. Swój wpływ miała nie tylko postać ambitnej królowej Ludwiki Marii, powierniczki planów nowego kardynała Mazzariniego, ale przede wszystkim zerwanie układów z dworem Habsburgów. Burbonowie mieli swoje cele polityczne w Europie Środkowo-Wschodniej, w których w drugiej połowie XVII w. ważna rola przypadła Polsce. Na tyłach państwa Habsburgów, odwiecznego wroga Francji w walce o wpływy, chcieli stworzyć kordon sprzymierzonych państw: Szwecji, Polski i Turcji.
Kalkulacje francuskiej polityki zagranicznej przyniosły niewielkie rezultaty. Problem tkwił w relacjach i animozjach poszczególnych państw względem siebie. Rzeczpospolita drugiej połowy XVII w. zmagała się z konfliktami wojennymi ze Szwecją i z Turcją. Wspomniane plany nie odniosły większego sukcesu poza traktatem jaworowskim z 1675 r. Był to pierwszy w dziejach stosunków polsko-francuskich układ. Przewidziane natarcie Jana III Sobieskiego wspomagane pieniędzmi ze skarbu Francji było niemożliwe do zrealizowania bez pokoju z Turcją. Niemniej Ludwik XIV wszelkimi sposobami dążył pod koniec XVII w. do zawarcia pokoju polsko-tureckiego.
Inną kwestią było mieszanie się Francji w sprawy wewnętrzne Rzeczypospolitej. Na tym polu dochodziło również do silnego zaangażowania posłów Ludwika XIV. Stawką była korona Rzeczypospolitej. Myśl osadzenia Francuza na polskim tronie nie opuszczała Ludwika XIV przez całą drugą połowę XVII w. Największa szansa dla Francji pojawiła się podczas elekcji w 1697 r. Wówczas za sprawą agitacji Melchiora de Polignaca większość szlachty opowiedziała się za Francuzem. Tym razem zawiodła postawa Ludwika XIV. W obliczu strachu przed oponentem Fryderykiem Augustem i utraty własnego honoru król Francji zwlekał z decyzją wysłania księcia Conti do Polski. U progu wygranej błędna strategia Burbona zniweczyła dotychczasowe, trwające kilkadziesiąt lat zabiegi polityczne w Rzeczypospolitej.
Polecane artykuły
-
Panny na wydaniu. Polityka mariaży Ludwiki Marii Gonzagi
O tym jak wymyślne i sprytne politycznie były pomysły królowej Ludwiki Marii Gonzagi (1645–1667), świadczy polityka mariaży jej fraucymeru. Królowa lubiła otaczać się rodaczkami. Wiele z nich towarzyszyło jej podczas podróży poślubnej do Polski (1645 r.)
-
Król narodowy i francuski hetman
Poczciwy i pełen dobrych chęci król Michał Korybut Wiśniowiecki nie miał łatwego życia ze swymi poddanymi. Mimo zdecydowanego zwycięstwa na elekcji, gdy skądinąd nieznany szerzej syn słynnego pogromcy Kozaków Jeremiego został z entuzjazmem okrzyknięty kró
-
Melchior de Polignac – ambasador francuski w Polsce
Urodzony 11 października 1661 roku, został ściągnięty do Rzymu w roku 1689 przez kardynała de Bouillon.W roku 1693 został wysłany do Polski. Pamiętnikarz Philippe Dupont tak opowiada o przyjeździe Polignaca i jego pobycie na dworze Jana III Sobieskiego: "
