Sobiescy i Stuartowie – blask i widmo korony

Wystawa Sobiescy i Stuartowie – blask i widmo korony jest pierwszą w Polsce prezentacją opowiadającą o wspólnym wątku w nowożytnej historii odległych krajów: Rzeczpospolitej Obojga Narodów oraz Anglii, Szkocji i Irlandii. Jego źródłem było małżeństwo zawarte w 1719 r. przez Marię Klementynę Sobieską, wnuczkę króla Jana III z Jakubem III/VIII z rodu Stuartów, Pretendentem do tronów Anglii, Szkocji oraz Irlandii. Motywowany względami politycznymi i finansowymi związek połączył dwoje ludzi różnych narodowości, wywodzących się z odmiennych kultur. Ich wspólnym doświadczeniem było jednak życie rozpoczęte w blasku korony, z biegiem lat coraz bardziej odległym. Ojciec Marii Klementyny, Jakub Ludwik Sobieski, przegrał walkę o tron Rzeczypospolitej podczas wolnej elekcji po śmierci króla Jana III. Z kolei ojciec Jakuba III/VIII – katolicki król Jakub II/VII Stuart –  stracił władzę po wybuchu Chwalebnej Rewolucji 1688 roku.

Maria Klementyna i Jakub po ślubie zamieszkali w Rzymie, gdzie honorowano ich jako prawowitych władców Anglii, Szkocji i Irlandii. Brzemię politycznych celów i starań o odzyskanie władzy w trzech królestwach położyły się jednak cieniem na ich życiu oraz losach synów, Karola Edwarda i Henryka Benedykta.

Poprzez opowieść o głównych bohaterach historii, wystawa ukazuje zawiłe dynastyczne relacje, kondycję jednostki w obliczu wielkiej polityki oraz sztukę, która bywa jej narzędziem, a mimo to ma wysoką, nieprzemijającą wartość artystyczną. W sposób szczególny, na przykładzie losów Marii Klementyny, poznajemy sytuację kobiet z królewskich rodów, które na wyznaczanej im drodze ku doskonałości nierzadko ponosiły największe ofiary.